نتیجه نشست شورای امنیت: مبارزه با تروریسم و تأمین حقوق بشر در افغانستان اولویت است
امین کاوه۹ سنبله ۱۴۰۱
شورای امنیت سازمان ملل متحد نشستی را درباره وضعیت افغانستان برگزار کرد. نماینده‌گان امریکا، روسیه، چین، هند، انگلستان و ناروی در این نشست روی وضعیت اقتصادی، مبارزه با تروریسم، حقوق بشر و ایجاد ساختار فراگیر در افغانستان تبادل نظر کردند. سرپرست یوناما در افغانستان از وضع محدودیت طالبان بر حقوق و آزادی‌های اساسی شهروندان ابراز نگرانی کرده و رییس کمک‌های سازمان ملل متحد گفته است که نزدیک به ۱۹ میلیون شهروند افغانستان با ناامنی حاد غذایی روبه‌رو هستند.
این نشست روز دوشنبه، ۷ سنبله، به پیشنهاد روسیه در شهر نیویارک ایالات متحده امریکا برگزار شد. از آن‌جایی که بیشتر نماینده‌گان کشورها به خاطر به میان آمدن وضعیت نابه‌هنجار در افغانستان همدیگر را مقصر خواندند، این نشست پرتنش خوانده شده است.
واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه در سازمان ملل، در نشست شورای امنیت امریکا را به اشغال افغانستان متهم کرد و گفت که اقتصاد افغانستان به دلیل سیاست‌های امریکا با رکود مواجه شده است. نماینده روسیه افزود: «به ما گفته می‌شود که به بازسازی کشوری پول بپردازیم که اقتصادش به علت اشغال بیست‌ساله امریکا و نیروهای ناتو از بین رفت.»
از سوی دیگر، لیندا توماس گرینفیلد، نماینده ایالات متحده امریکا در سازمان ملل متحد، در این نشست گفته است که واشنگتن پول‌های منجمدشده افغانستان را در اختیار طالبان قرار نخواهد داد. او همچنان به انتقاد نماینده روسیه چنین پاسخ داد: «ما شنیدیم که روسیه گفت این کمک‌ها بسنده نیست. روسیه مانند دیگران ادعا دارد که مشکلات افغانستان تقصیر ایالات متحده امریکا و غرب است نه از طالبان.» گرینفیلد تأکید کرده است: «روسیه تاکنون تنها دو میلیون دالر به مأموریت کمک‌های بشری سازمان ملل پرداخته و امسال حتا یک سِنت هم کمک نکرده است.»
در همین حال منیر اکرم، نماینده پاکستان در سازمان ملل متحد، گفته است: «شورای امنیت سازمان ملل، همسایه‌های افغانستان و جامعه جهانی مکلف‌اند با حقایق در افغانستان تعامل کنند، نه با تفکرات، ذهنیت و خواسته‌ها. چیزی که با فشار تحمیل نشد، بعید است که با وضع کردن تحریم، منجمد کردن ذخایر ارزی و ممنوعیت سفر تأمین شود.»
با این حال، هند و چین از کشورهایی هستند که در این نشست روی مبارزه با تروریسم در افغانستان بیشتر تأکید داشتند. روچیراکامبوج، نماینده دایمی هند در سازمان ملل متحد، در نشست شورای امنیت این سازمان گفته است که حضور داعش در افغانستان افزایش قابل ملاحظه‌ای را نشان می‌دهد. او هشدار داده است که ارتباط طالبان با لشکر طیبه و جیش محمد «مستقر در پاکستان» و اظهارات تحریک‌آمیز دیگر گروه‌های تروریستی، تهدید مستقیم برای صلح و ثبات در افغانستان، منطقه و جهان است.
خانم کامبوج از وضعیت زنان و دختران در افغانستان ابراز نگرانی‌کرده وگفته است که برای تعامل داخلی و بین‌المللی، نظام فراگیر و همه‌شمول در افغانستان ضروری است. کامبوج با اشاره به دو حمله انفجاری در ماه سرطان سال روان خورشیدی بر معابد هندوها در کابل، از طالبان می‌خواهد که اقدامات قوی‌تری برای مبارزه با تروریسم انجام دهند.
همچنان ژانگ جون، نماینده دایمی چین در سازمان ملل متحد، در نشست شورای امنیت این سازمان تأکید کرده است: «هرگز نباید اجازه داد که تراژدی در افغانستان تکرار شود.» او در این سخنرانی رویکرد جامعه جهانی در برابر افغانستان را نادرست خوانده و از جهان خواسته که افغانستان را در توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجارت بین‌المللی حمایت کنند. او گفته است: «ما از طالبان انتظار داریم که سیاست‌های داخلی و خارجی سالم و فراگیر را دنبال کنند، فعالانه از معیشت مردم محافظت و قاطعانه با تروریسم مبارزه کنند.»
نماینده دایمی فرانسه در سازمان ملل نیز می‌گوید که گروه طالبان تمامی تعهداتش به جامعه جهانی را زیر پا گذاشته و به حمایتش از تروریسم همچنان ادامه داده است.
نیکولاس دیریوره، نماینده دایمی فرانسه در سازمان ملل، افزوده که تصمیم‌های طالبان در یک سال گذشته افغانستان را به پرتگاه کشانده است.
نماینده فرانسه در سازمان ملل قتل ایمن الظواهری، رهبر القاعده در کابل را نمونه «خیانت طالبان به تعهداتش» عنوان کرده و افزوده است که طالبان همچنان به پناه دادن و حمایت از گروه‌های تروریستی، به‌ویژه القاعده، ادامه داده‌اند.
دیدگاه‌های سازمان‌های بین‌المللی به مسأله افغانستان
در نشست شورای امنیت همچنان نماینده سازمان‌های بین‌المللی در افغانستان از وضعیت رقت‌بار در این کشور انتقاد کرد. مارکوس پوتزل، سرپرست هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) وضعیت سیاسی افغانستان را «نامشخص» عنوان کرده است. آقای پوتزل در گزارشی به شورای امنیت این سازمان گفته است که رابطه کابینه طالبان با رهبر این گروه در قندهار نامشخص است.
آقای پوتزل از فعالیت وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان ابراز نگرانی کرده و گفته است که فعالیت این نهاد به آزار و اذیت کلامی، بدرفتاری و بازداشت‌های خودسرانه مردم منجر شده است. به گفته او، حقوق بشر در افغانستان با هدف قرار دادن گروه‌های خاص، از جمله نیروهای امنیتی پیشین، افراد متهم به عضویت در گروه داعش و جبهه مقاومت ملی، جامعه مدنی، رسانه‌ها، زنان و متهمان به جرایم اخلاقی، به شدت نقض شده است.
سرپرست یوناما در این نشست، ثبات در افغانستان را به تأمین نیازهای مردم، حفظ حقوق شهروندان و انعکاس تنوع قومی در ساختار دولت، وابسته دانسته و تأکید کرده که افغانستان هنوز از شوک جدی ژیوپولتیکی و مداخله قدرت‌های خارجی بهبود بیرون نشده است.
همچنان مارتین گریفیتس، رییس کمک‌های سازمان ملل متحد در نشست شورای امنیت، گفته است که نزدیک به ۱۹ میلیون تن در افغانستان با سطوح حاد ناامنی غذایی روبه‌رو هستند. از این میان ۶ میلیون تن در معرض خطر قحطی هستند و بیش از نیمی از جمعیت افغانستان، حدود ۲۴ میلیون تن، به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند. او افزوده است: «افغانستان فقط دچار بحران سیاسی نیست، بلکه این کشور دچار بحران انسانی، بحران آب و بحران گرسنه‌گی است.»
گریفتیس گفته است که کشورها باید روند کمک‌های انکشافی را که به دلیل تسلط طالبان بر افغانستان متوقف شده است، از سر بگیرند. به گفته او، پیش از آنکه زمستان برسد به ۱۵۴ میلیون دالر برای آماده‌سازی منابع، از جمله کمک‌های غذایی و امرار معاش، در افغانستان نیاز است. رییس کمک‌های سازمان ملل متحد همچنان تأکید کرده که حدود ۳ میلیون کودک به شدت دچار سوءتغذیه هستند. در این میان، بیش از یک میلیون آنان از شدیدترین و تهدیدکننده‌ترین شکل سوءتغذیه رنج می‌برند و «بدون درمان تخصصی، ممکن است این کودکان بمیرند.»
موضع نماینده افغانستان
در کنار سخنرانان دیگر این نشست، نصیراحمد فایق، سرپرست نماینده‌گی افغانستان در سازمان ملل متحد، دورنمای افغانستان را «تاریک و مکدر» بیان کرده است. آقای فایق در این نشست افزوده که گزارش‌های معتبری از حضور و افزایش گروه‌های تروریستی منطقه‌ای و بین‌المللی در افغانستان خبر می‌دهد. به گفته او، حملات اخیر تروریستی گروه داعش و کشته شدن رهبر القاعده در کابل، احتمال تبدیل شدن دوباره افغانستان به مرکز افراطیت و دهشت‌افگنی را افزایش داده است.
سرپرست نماینده‌گی افغانستان در سازمان ملل تأکید کرده که تنها ساختار فراگیر، پاسخگو و کارا، مبتنی بر اراده مردم می‌تواند حاکمیت قانون و عدالت را در این کشور تأمین کند و آن را از بحران نجات دهد. به سخن او، در حال حاضر افغانستان بدترین بحران‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و بشری را تجربه می‌کند. او از اعضای شورای امنیت سازمان ملل و شرکای منطقه‌ای و بین‌المللی افغانستان خواست که در برابر این کشور یک راهکار هماهنگ و موقف یک‌پارچه داشته باشند. آقای فایق همچنان تأکید کرد که علاوه بر حوادث طبیعی، زنان و دختران که نصف نفوس جامعه افغانستان می‌باشند، از حقوق مشروع‌شان محروم و به صورت سیستماتیک از زنده‌گی اجتماعی حذف شده‌اند و دروازه‌های مکاتب متوسطه تا کنون به‌روی دختران مسدود است. همچنان به سخن او، گزارشات مستند از توقیف، شکنجه، کشتارهای بدون محاکمه و ناپدید شدن نیروهای امنیتی سابق، خبرنگاران، فعالان حقوق بشر، معترضان و غیرنظامیان به اتهام ارتباط با مقاومت‌گران در ولایت‌‌های بغلان، پنجشیر و تخار و مجازات جمعی و کوچ‌های اجباری در این مناطق از جانب طالبان وجود دارد.
سیاست‌بازی‌های کشورها درباره افغانستان
آگاهان سیاسی با توجه به واکنش نماینده‌گان کشورهای شرکت‌کننده در نشست سازمان ملل، به این باورند که این کشورها تحولات اخیر در افغانستان را به‌عنوان کارت بازی برای اهداف خودشان استفاده می‌کنند.
داکتر ذاکرحسین ارشاد، استاد دانشگاه «بخارست» در رومانیا، به روزنامه ۸صبح می‌گوید که نشست شورای امنیت سازمان ملل و دیدگاه‌هایی که در این نشست مطرح شد، همه بیانگر این نکته است که افغانستان و شرایط رقت‌بارش برای بازیگران اصلی، مسأله نیست.
آقای ارشاد می‌افزاید که بازیگران بین‌المللی از همسایه‌ها گرفته تا قدرت‌های بزرگ قبل از آنکه به ثبات افغانستان و به بهبود وضعیت این کشور و تصحیح خطاهای‌شان در افغانستان فکر کنند، افغانستان و تحولات آن را به‌عنوان «کارت بازی» برای پیشبرد سیاست‌های جهانی و رقابت‌های کلان بین‌المللی استفاده می‌کنند.
استاد دانشگاه بخارست به این باور است که تجربه تاریخی افغانستان و کارنامه حضور جامعه جهانی در دو دهه گذشته و مبانی فکری حاکم بر مناسبات بین‌المللی نشان می‌دهد که افغانستان در کانون سیاست‌ورزی جهان و بازیگران جهانی که معطوف به توسعه و ثبات در این کشور باشد، وجود نداشته و ندارد.
آقای ارشاد نگرانی هند را از حضور داعش در افغانستان در ذیل همین قاعده مورد بررسی قرار می‌دهد و می‌گوید که منافع استراتژیک منطقه‌ای و وضعیت داخلی این کشور ایجاب می‌کند که دهلی‌نو از برجسته‌سازی وضعیت افغانستان سود ببرد. به گفته او، شکست جهان در افغانستان آفتابی و روشن است. در عین حال ادعای فعلی چین مبنی بر ناکامی جهان در افغانستان قبل از این‌که اهمیت افغانستان را در سیاست خارجی این کشور برجسته کند، می‌خواهد از طریق برجسته کردن ناکامی ایالات متحده، این کشور را تحت فشار افکار عمومی جهان قرار بدهد که مداخله و حضور امریکا در هرجای جهان فرجام ناکام را به دنبال خواهد داشت.
آقای ارشاد می‌گوید، تا زمانی که قدرت و نظام سیاسی در اختیار طالب قرار داشته باشد، واضح است که طالب جغرافیای افغانستان را تبدیل به یک بازی مبتنی بر خشونت و وحشت خواهد کرد. در افغانستان تحت حاکمیت طالبان هیچ ثبات، انکشاف و امید برای توسعه و آبادانی وجود نخواهد داشت. به گفته او منطقاً چنین امری پارادوکسیکال است.
نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد روز دوشنبه، ۷ سنبله، در مورد وضعیت جاری در افغانستان برگزار شد. اعضای این شورا بر ایجاد نظام سیاسی فراگیر، مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر تأکید کردند.
