حلیم یارقین
هر وقت که کۉرگاسېن مېنینگ سۉزومنی
سۉزومنی کۉروب ساغینغاسېن اۉزومنی
ظهیرالدین محمد بابر پادشاه نېچیته اثر یازگن؟

ظهیرالدین محمد بابر کوچلی سیاستچی و بویوک امپراتورلیک قورگن پادشاه بۉلگنیدن تشقری، او یېتوک اېسدهلیک یازووچی و اینجه سۉزلی شاعر بۉلیب، اسلام فقهی، موسیقی سرلری و یۉللری همده اوروش فنلرینی چوقور بیلگن بیلیمدان اېدی. او دولتچیلیک مشمشه لریگه قرهمهی، هر بیر آز کېز دوچ کېلگنده قلمی نی ایشگه تشلب، شعر می یا اېسده لیک؛ نامه می یا بویروقلر یازیب تورردی.بابر پادشاه، اۉز تیلی و ادبیاتی گه اۉته مسؤولیتلی و بورچلی اېدی. شونینگ اوچون، او سناقلی فارسچه بیتلر، وصیتنامه و بیر نېچیته نامه دن اۉزگه برچه یازوولری، اینیقسه بوتون ییریک اثرلرینی آنه تیلیگه یازدی.بابر یره تگن اثرلر قوییده گیلردن عبارت دیر:1. بابرنامه/ توزوک بابری/وقایع (بابرنینگ بوتون حیاتی اېسده لیکلری)؛2. بابر دېوانی(تورلی شعر تۉپلمی)؛3. عروض رسالهسی (شعر بحرلری وزنلری حقیده)؛4. مبیّن (حنفی فقه حقیده)؛5. والدیه رسالهسی (خواجه عبیدالله احرار “والدیه” رساله سینینگ منظوم ترجمهسی)؛6. بابری خط (اۉز نامیگه اتب اختراع قیلگن یازوو)؛7. موسیقی رسالهسی (یۉقالگن، بیراق اۉزبېکستان مطبوعاتیده ترقلگن بیر مقالهده، اویغورستان نینگ “کاشغر” شهریده قیسی دیر کیشی نینگ قاشیده بارلیگی یازیلگن. بیراق، “بابر خلق ارا فوندی” باریب، تاپالمهدی)؛8. اوروش رسالهسی (یۉقالگن)؛9. نوایی شعرلریدن بحرلرگه کۉره سَیلنگن تېرمه تۉپلم (استاد رحیم ابراهیم نینگ ترقتگن مقالهسیگه کۉره، بو تۉپلم ایراندن تاپیلگن اېمیش)؛10. مصحف بابری (بابر، بابری خط بیلن کتابت قیلیب مکه گه جۉنتگن قرآن. هرچند مشهد شهری، آستان قدس رضوي کتابخانهسیده 50 رقم آستیده سقلنهیاتگن قرآننی ایرانلیک عالم احمد گلچین معانی “مصحف بابري” دېب تانیتگن، بۉلسه-ده، بیراق کۉپلب عالملر اونی تن آلمهی توریبدیلر)؛ 11. شعر مصطلحاتی. بابرنینگ بونداق بیر اثر یازگنلیگی اونینگ “خراسان و عراق فضلاسی بیله فصحاسی خدمتلاریده” یازگن بیر نامهسیدن گمان سِیرهلگن. (بو اثر حقده اوشبو قلم بیر مقاله یازیب، اۉزبېکستان مطبوعاتی همده استاد رحیم ابراهیم مسؤوللیگیده پشاورده چیقه دیگن “چاووش” ژورنالیده نشر قیلگن اېدی.)بابرنینگ یوقاریده رویخطی یازیلگن اثرلری نینگ هر بیری اۉز اۉرنی و ساحهسیده اهمیتلی دیر. بیراق، اولر ایچیده شک-شبهه سیز “بابرنامه” و “شعرلر دېوانی” أیری یوکسک اهمیت و اعتبارگه اېگه.(قوییده بابرنینگ بیر بېت دستخطی و بابر باغیدهگی مقبرهسی)

“بابر”