علیشیر نوایی «محبوب القلوب»ده عشقنی 3 درجه گه اجره ته دی:
کیریل یازوویدن اؤکیرووچی عبدالمجید اوزگون:
1 عوام عشقی؛
2. خاصلر عشقی (مجازی عشق)
3. صدٌیقلر عشقی (حقیقی عشق).
علیشیر نوایی ایجادیده مجازی عشق حقیقی عشققه قرَمه- قرشی قؤیلمه یدی، بلکه مجازی عشق حقیقی عشق اوچون کؤپریک دیگن غایه اِیلگری سوریله دی:
مجازدین منگه مقصود ایرور حقیقی عشق،
نیدینکه اهلِ حقیقتقه بو طریقت ایرور.
مجازدین چو حقیقتقه یؤل تاپر عاشق،
قیلور مجازنی نفی اولکه، بی حقیقت ایرور.
(«فوائدالکبر»، 5- قطعه)
علیشیر نوایی نینگ عشقی موضوعده گی غزللریدن بیرینی کؤریب چیقسک:
تون آقشام بؤلدی یو، کیلمس مینینگ شمعِ شبستانیم،
بو اندوه اؤتیدین هر دم کویَر پروانه دیک جانیم.
نی غم کؤرگوزسه کؤکسوم پاره سین چاکِ گریبانیم،
کؤرونمس بؤلسه کؤکسوم یاره سیدین داغِ پنهانیم.
غمیدین دُرٌ مکنوندیک، سِرشکیم آقتی جیحوندیک،
مزیَن قیلدی گردوندیک جهاننی اشکِ غلتانیم.
فلک هم تؤلدی کوکبدین، قویاش هم توشتی اشهبدین،
کیلیب توشمس مرکبدین مینینگ خورشید رخشانیم.
جهاننی ظلمت اِیتتی چه، بو ظلمت اِیچره اؤلگوم، وه،
منگه بؤلسنگ نی خضرِ ره، ییتیب، ای آبِ حیوانیم.
دیمه کؤکتین قویاش کیتمیش، فلککه تیره لیک ییتمیش،
اول آی هجریده تار ایتمیش فلکنی دودِ افغانیم.
نوایی کیبی هجراندین، بو آقشام اؤلدم افغاندین،
غمیم یؤق بؤیله یوز جاندین، ییتیب گر کیلسه جانانیم.
