عبدالله رحیمی نی سوز متنی نوایی و بابر حضرتلرینی 580 و538 لمچی توغوم کونلرینی ایسلش ففتا وبیانی کنفرانسیده
امیر علی شیرنوایی نینگ اندیشه سیدن الهام الینیب تنقید گونه بیر قسقه سوز !
یولنی یمان یخشی سیدن ییمه غم
بسم الله دیگیل و قویغل قدم
کیم نی که انسان دیسنگ
انسان ایمس
فعلده هم شکلده یکسان ایمس
نوایی
برو گه کیم برو دن یتی افت
همانا قتیغ راغ دور مکافات
نوایی
نوایی «ذواللسانین» با حافظ «لسان الغیب» درین مورد همنوا به نظر می رسد كه حافظ شیراز با انتقاد از اهل زمانه سروده بود:
اسب تازی شده مجروح بزیر پالان
طوق زرین همه در گردن خر می بینم
نوایی گفته است:
ای نوایی خلق نی كوردیم عجایب بی تمیز
سو كیلتیر گن خوار و زار و كوزه سیند ییرگن عزیز
بیرینجی دن قیزغین سلام لرم نی بو کنفرانس ده حضور تاپگن شاعر ، ادیب ، محقق ، سیاست چی و تاریخ شناس الغوار لرگه تقدیم قیلیب ، ساغلم و اوزون حیات اوتکزیش لرینگیز اوچون دعا قیله میز ..
امیر علی شیر نوایی شاعر ذواللسانین ، عالم دین و سیاستمدار نامدار و ظهیرالدین محمد بابر ارباب سخن ، قلم و سیاست توغریسیده حرمتلی شاعر و ادبیات شناس شخصیت لریمیز اوز نوبه لریگه مفصل معلومات بیریب اوتیلر که حقیقتا کوپ دن کوپ فایده لندیک و بو بویوک انسان لر دن منتدار لیک بیلدره میز .
سیزلرنینگ اجازه لرنگیز بیلن ، قسقچه حاضر لنگن و اوز فکر و توشنجه م نی بیان قیلیاتگن بیر مطلب نی خدمت لرنگیز گه عرض قیله من .
عزیزلر !
نوایی نینگ زمان دن بویان، عصر لر اوتیب باریاپتی و بو نابغه انسان لرنینگ فکر و اندیشه لری دنیا نینگ هر بیر تمانه ده فرهنگی ،ادبی ، سیاسی و دینی اوزگریش و اویغنیش لرگه سبب بولگنی همه میزگه معلوم .
اوزبیک تورکلری یشیاتگن جغرافیا لر خصوصا اوزبیکستان و افغانستان دک اولکه لرده اجتماعی ، امنیتی و سیاسی پدیده لر سبب بولگن که امیر علی شیر نوایی و ظهیرالدین محمد بابر و مینگ لرچه بشقه بویوک انسان لرنینگ فکر و اندیشه لریندن کیرک لیک شکلده فایده لن مه گن .
سبب نی هم استعمار ، استثمار و سیاسی باسقی لر گه نسبت بیریش میز ممکن .
عزیز سویداش لریم :
نوایی لر اندیشه سیدن کیین اوزون بیر زمان بیلمدان کیشی لر نظارت استیده بولیب محدودیت لرگه مجبور قالگن لر ، شو سبب دن فعالیت قیلیش لری ممکن بولمه گن ، ولیکن اورته آسیا اولکه لرنینگ ازاد بولیب اوز بیرق لرنینگ آستیده ، ملی منفعت و معنوی بارلیکلری اوچون فعالیت لرگه باشله گنلریدن کیین کوزگه کورنر لیک ایش لر بجرگن لر که ، القیش لرگه سزاوار .
افغانستان ده ایسه ، اون ملیون گه یقین اوزبیک تورک لری یشاماقده بولیب ییلر چه عمدی شکلده درس ، تعلیم ، تجارت و سیاست دن محروم سقله نب ، فرهنگ ، کلتور و تاریخ لرنی اورته دن الیب باریش اوچون هر تورلی جفا و ظلم گه معروض قالگن لر ، شوندی حالت لر ده هم ملی شعور و توشنجه گه صاحب بولگن کیشی لر مینگ لرچه تحقیر و تهدید لرنی قبول قیلیب تمدن کاروانی دن ارقه گه قال میش اوچون کیچه و کوندوز اوز فعالیت لرگه دوام بیرگن لر که بو ملی شعور گه صاحب بولگن انسان لرنینگ بیر قسمی حیات گه کوز یومیب و بیر قسمی هم یوقسیز لیک و غریب لیک دنیا سیده یاشماقده لر .
مع لاسف بشقه بیر قسمی هم اوز بارلیک لریگه قیمت بیرمه دن بشقه لرنینگ خدمت ده خدمت قیلیب اوز شخصی منفعت لری اوچون تلاش قیلماقده لر ، بو کتگوری ده که سوزده بیلمدان کیشی لر هیچ بیر زمان ، حقیقی عالم لرنی تحمل قیلیب بیلمه دن ، اونلر بیلن ناسالم رقابت لر قیلیب تورکلرنینگ بایلیک و بارلیکلریگه ضرر بیریب کیلگن لر ، شو نا سالم رقابت لر ، دایما بیزلرنینگ اورته میزگه نفاق و بی اعتماد لیک لر ایجاد قیلیش اوچون مستبد حاکم لرگه کته بهانه بولگن و شو حالت افغانستان ده هنوز هم دوام ایتماقده .
بو بی اعتمادلیک و نااتفاقلیک لر سبب بولگن ، نوایی لر ، بابر لر ، مولانا لر ، جامی لر ، یسوی لر و بیدل لر فکری مکتب لری بیزلرنینگ یشیاتگن جغرافیا لرده ایجاد بولمه سه .
بویوک انسانلریمیزنیگ توغوم و اولوم کون لرنی تجلیل قیلیش یخشی بیز تویغو ولیکن کیلیاتگن نسل لریمیز اوچون بو کیشی لرنینگ فکری مکتب لرنینگ ایجاد قیلیب شاگرد لر تربیه قیلیب خلق میزنینگ خدمت لریگه قویش ضرورت دیب اویلی من .
ساغ و بردم یشنگلر
