شجرۀ تراکیمه
تؤرتلنچی بؤللیمی
کیریل یازوویدن اوگورروچی: عبدالمجید اوزگون
اؤغوزخان نینگ نبیره لری نینگ آتلری نینگ معنیسی و
تمغه لری و قؤشلری نینگ ذکری
تورکمن نینگ تاریخ بیله تورگن بیلیگلی قریلرنینگ بریلری اؤغوزخان نینگ اؤن ایککی اؤرگه ده اؤلتورگن ییگیرمه تؤرت نبیره لری نینگ آتلری نینگ معنی لرینی و تمغه لری نینگ نیچون ایرکنین و قؤشلری تورغن قؤشلری نینگ آتلرینی، موندق اَیتیب تورورلر کیم قه یی نینگ معنیسی محکم تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صورتی بو تورور: قوشی اوکی(اوککی): حلقه زولی نینگ معنیسی موافق تیمک بؤلور. تغمه سینینگ صورتی بو تورور: قوشی کویکه- نک؛ قاره ایولی نینگ معنیسی هر قـَیده اؤلتورسه خِرگاه بیرلن اؤلتورگوچی تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صورتی بو تورور: قوشی کؤبک سری؛ یازیرنینگ معنیسی ایللر آقه سی تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صورتی بوتورور: قوشی تورومتای؛ یاثرنینگ منعیسی آلدیغه هر نیمرسه اوچره سه انی ییقر تیمگ بؤلور، تتمغه سینینگ صورتی بو ایرور: قوشی قرغو؛ دودوربن نینگ معنیسی یورت آلمقنی و انی سقله مقنی بیلگچی تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صورتی بو تورور: قوشی قیزیل قرچیغه ی؛ دوکرنینگ معنیسی تؤسره ک (تورک) تیمک تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صورتی بو تورور: قوشی کؤچگن (کؤچکین)؛ اوشَرنینگ یا افشر نینگ معنیسی ایشنی ییلدم ایشله گوچی (36- بیت) تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صورتی بو تورور: قوشی چاره لاچین؛ قیزیق نینگ معنیسی بؤکـَه تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صورتی بو تورور: قوشی سریچه؛ بیکدلی نینگ معنیسی سؤز حرمتلی تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صورتی بو تورور: قوشی بحری؛ قرقین نینگ معنیسی آشلی تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صورتی بو تورور: قوشی همای؛ سلورنینگ معیسی قولـَچلی تیمک بؤلور، تتنغه سینینگ صورتی بو تورور: قوشی لاچین؛ بجنه نینگ معنیسی قیلغوچی تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صو- رتی بو تورور: قوشی آلتؤغه نک؛ چَوولدورنینگ معنیسی ناموسلی تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صورتی بو تورور: قوشی بوغداینک؛ چیبنی (جیبنی)نینگ معنیسی بهادر تیمک
19
بؤلور، تمغه سینینگ صورتی بو تورور، قوشی همای؛ سلورنینگ معنیسی قولـَچلی تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صورتی بو تورور: قوشی بورگوت؛ ایمیرخان نینگ معنیسی بایلرنینگ بایی تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صورتی بو تورور: قوشی انچَری؛ آله یؤنتلی نینگ معنیسی آله آتلی تتیمک بؤلور، تمغه سینینگ صورتتی بوتورور: بیشیک تتیگ، قوشی یاغلبای؛ اوره گی نینگ معنیسی یخشی ایش قیلغوچی تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صورتی بو تورور: قوشی بایقو؛ ایگدیرنینگ معنیسی اولوغ تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صورتی بو تورور: قوشی قرچیغه ی؛ بوقدورنینگ معنیسی خذمتکار تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صوری بو تورور: قوشی ایتَلغو؛ اَوه نینگ (ایوه نینگ) معنیسی مرتبه سی بلند تیمک بؤلورر، تمغه سینینگ صورتی بو ورور: قوشی تویغؤن؛ )37- بیت) قؤنیق نینگ معنیسی عزیز تیمک بؤلور، تمغه سینینگ صورتی بو تورور: قوشی چرذه قرچیغه ی.
اؤغوز خان نینگ عهد قیلغنلری نینگ ذکری
خان باشلیق برچه خلق اَیتدیلرکیم بیر تَوَر یا اؤن یا یوز و یا هر نی چقلیق اؤلتور-سنگیز اومچه سینی اوشبو اَیتیلگن تیگ اوله شیب آلیشسونلر تقی هر قیسیسی اؤزی نینگ اؤغلانلری بیرلن و نوکرلری بیرلن ییسونلر و تقی اَیتدیلر کیم بیر کیشی گناهکار بؤلسه، اول کیشی پادشاه اؤلتورغن ییرگه یاووق بؤلسه و یا ییراق بؤلسه، اول گناه قیلغن کیشی پادشاه نینگ اوروغیندین بؤلسه و یا اؤزگه اوروغدین بؤلسه، خان نینگبیر کیشیسی بار- یب، انی یارغو قیلسه، انچه گناه نینگ اینیسی و اؤغلی و بیکلری هیچ نیمرسه قؤپ یاپمه سونلر و مینی تیب، کیلیب تورور تیب، پُشتِی پنهان بؤلوب، اگر هر کیم آرقه بؤلسه لر، اول آرقه بؤلغن کیشینی پادشاه ایشیکینه کیلتوروب، آرقه سینه قیلیچ بیرلن چاپیب، ایککی بؤلک قیلماق کیره ک، تا کؤرگنچه کؤز و ایشیگنچه قولاق بؤلغه ی و تقی اول کیم اؤغوز نسلیندین و بوزوق اؤغلانلریدین بیر کیشینی پادشاه قیلغه یلر، ایککی کیشینی کؤترمَگه یلر، انینگ اوچون خان بیر بؤلسه، ایل توزه لور و ایککی بؤلسه ایل بوزولور، بورونغی اؤتگن بیلیگلیلر اَیتیب تورورلر کیم بیر قینگه ایککی قیلیچ سیغمس وبیر خاتینی ایککی ایر آلیب اؤلتوره بیلمَس و بیر یورتغه ایککی ؤره سیغمَس، بیر اولوغ کغذگه عهد- نامه بیتیب کونخان باشلیق اینیلری و اؤغوللری و بیکلری و ایل نینگ قریلری نینگ یخشیلری و ییگیتلری نینگ یخشیلری برچه لری خطده آتلرین بیتیب آنت (38- بیت) ایچتیلر کیمخ تا تیریکمیز؛ اوشبو اَیتیلغن سؤزلردین قـَیتمَسبیز، اگر بیزدین بؤلغن اؤغ- لانلر حلالزاده بؤلسه لر تا دنیا آخر بؤلغونچه بو عهدنامه نی اؤقوب عمل قیلغه یلر، حرامزاده بؤلوب، یورنی بوزه لیث تیسه لر عمل قیلمَگه یلر تیدیلر تقی آتلرین بیتیب،
20
مُهرلرین باسیب، عهدنامه نی کونخان نینگ خزینه سینده قؤیدیلر. اؤغوزخان اؤلگنده کونخان ییتمیش یاشر ایردی و تقی ییتمیش ییل آه سی ییرینده اؤلتوروب داد و عدل بیرلن خانلیق قیلدی و تقی اندین سؤنگ پادشاهلیق قیلدی حق رحمتیغه کیتدی.
کونخان نینگ اولوغ اؤغلی قه یی نینگ خان بؤلغنی نینگ ذکری
کونخان اؤلگندین سؤنگ برچه اؤغوزخان نینگ نبیره لری و ایل یخشیلری ییغیلیب قه یی نی خان کؤتردیلر، اول تقی آته سی تیگه ایلگه عدالت قیلیب ییگیرمه اوچ ییل پادشاهلیق قیلدی، حق رحمتیگه کیتدی.
دیبٌه قوی نینگ خان بؤلغنی نینگ ذکری
قه یی خاننینگ اؤغلانلری کؤپ ایردی، بیر اؤغلینه اولوغ آته لری نینگ آتین قؤیوب ایردی، اولوغ، کیچیک برچه اتفاق بیرلن دیبٌه قوینی خان کؤتردیلر، کونلرده بیر کون دیبٌه قویخان خلقدین سؤره دی کیم بو وقتده اؤغوزخاننی کؤرگن کیشیدین کیشی بارمو تیب، اَیدیلر بیر کیشی قالیب تورور، سلور ایلیندین اولـَش آتلی تیدیلر، خان کیشی یباردی، اولـَشنی کیلتوروب اؤغوزخان نینگ نه ایش قیله تورگنین و دوستلرغه نی مروٌت قیلیب دشمنلرغه نی جَور مداره قیله تورغنین بیر- بیر سؤردی. اولــَش هم بیلگنلرینی اَیتدی، اندین سؤنگ اولـَشگه کؤپ انعاملر بیریب ایویگه ییباردی (39- بیت) و تقی دیبٌقویخان- نینگ اولوغ بیکلری یازیر ایلیندین، الن و ارلن، دونکر ایلیندین چیکس و باشیبیک (بَیغوبیک) و بیاندور ایلیندین قابول خؤجه ایردیلر، خان بیر کون آو آولب یوری تورغنده آتدین ییقیلیب، یانباش سؤنگکی سیندی تقی اندین اؤلدی. قؤزی یاوی آتلی اؤغلی بار ایردی، انی پادشاه کؤتردی، اؤتتوز ییل پادشاهلیق قیلیب اول دنیاغه کیتدی، امٌا اول قؤزی یاوی خان بؤلگنده انی مینگش بیکلری اَیمیر ایلیندین کؤرونچک ایردی، سلور ایلیندین طبق ایردی و تقی سلوردین اینکش نینگ اؤغلی اؤتکن و انینگ اؤغلی قولسری اوچ آرقه وزیر بؤلدیلر، یوز ییگیرمه ییل خانلیق قیلدی و تقی اؤلدی.
اؤغوز ایلی نینگ یورتلری و انده نیچه ییل و نی روش
بیرلن و تورکمن تیب نیچوک آت قؤیولغنی نینگ ذکری
اؤغوزخاندین تا قؤزی یاوی خانگچه نیچوککه اَیتدوق، شوندَق تورور، ایمدی اینلخاننی اَیتورمیز، تنگریم بریورسه انیلخان نینگ زمانینده تا بیز بو کتابنی اَیتغن چقغچه بیر- بیر اَیتورمیز تورور، برچه سی راست تورور، هیچ غلطی یؤق تورور امٌا قؤزی-
21
یاوی خان بیرلن اینلخان نینگ آره سینده نیچه ییل اؤتگنینی جزم ایته بیلمه یمیز، انداق هم بؤلسه آز اَیته لی شاید اَیتسک، یالغان بؤلغه ی، تؤرت مینگ ییل بار تورور اندین (40- بیت) بیله تورورمیز، کیم اؤغوزخان قـَیومرث زمانینده ایردی، اینلیاوی خان نینگ وزیر وکیلی قه یی خلقیندین قؤرقوت آته ایردی، اول بیزنینگ پیغمبری میزنینگ آنه لری نینگ اینیسی عباس اولادی نینگ اؤغلانلری بغداد شهرینده بیش یوز ییل پادشاهلیق قیلدیلر، قؤرقوت انلرنینگ زمانینده ایردی، قیومرث بیرلن اؤغلانلری نینگ آره سی بیش مینگ ییل تورور، قؤزی یاویخان اؤغوزخان نینگ بیشلنچی اؤغلی تورور، بس اؤزینگیز حساب قیلینگ، قؤزی یاویخان بیرلن قؤرقوت آته نینگ …………….. خانی اینلخان- نینگ آره سی نیچه ییل بؤلور، ایمدی بیز بو اَیتیلغن تؤرت مینگ ییلده بیر- بیر و آت- بات کیم نینگ بؤلغنین و کیمنینگ بؤلمه غنین بیلمه ی تورورمیز، مونچه- مونچه بیلمه- سک هم باشدین آیاقغچه صورتینی بیله تورورمیز، انی اَیته لینگ، اؤغوز ایلین نینگ یورتلری نینگ کون توغوشی ایسسیق کؤل و آلمه لیق و قبله سی سَیرَم و قزغورت تاغی و قاره چیق تاغ و تیمور قزوغی اولوغ تاغ و کیچیک تاغ که مِس نینگ کانی بؤلور و کون باتیشی سیر سووی نینگ ایاغی ینگی کینت و قاره قوروم، اوشبو اَیتیلغن ییرلرنینگ ایچینده، اؤرنیده تؤرت مینگ و بیش مینگ ییل اؤلتوردیلر تقی قیسی اوروغی کؤپ بؤلسه، اندین پادشاه کؤتردیلر، موندَق قه ییدین بیر کیشینی پادشاه کؤترورلر ایردی، قه یی اوروغی و بیات اوروغی و تقی بیش، آلتی آز اوروغلر انغه قؤشیلورلر ایردی و تقی سلوردین بیر کیشینی پادشاه کؤترورلر ایردی، سلور اوروغی و (41- بیت) اَیمیر اورو- غی و تقی بیر نیچه آز اوروغلر انگه قؤشیلور ایردی و تقی یازیردین بیر کیشینی پادشاه کؤترورلر ایردی، یازیر اوروغی و تقی بیر نیچه آز اوروغل انگه قؤشولورلر ایردی موندین قیبا قیلینگ، کؤپ اوروغدین گادشاه کؤتریب، آز اوروغلر انگه قؤشولیب گاه آلی، ییتتی تؤپ بؤلورلر ایردی، گاه اوچ، تؤرت تؤپ بؤلورلر ایردی و تقی بیری بیرلنیاغی بؤلوب، چاپوشورلر ایردی، اسیر قیلورلر ایردی، اؤزلریندین آرتقن ییسیر- لرنی ماوراء النهر بازارگنلرینه ساترلر ایردی، اول وقتده عراق و خراسان و ماوراء النهرنینگ پادشاهلری و سپاهیلری و رعیتلری، برچه لری تات ایردی، تاتدین اؤزگه کیشی یؤق ایردی، سلطان محمود غزنوی نینگ آته سی سبکتگین قه یی خلقیندین ایردی، اؤزینی تورکمنلر اسیر قیلیب، سوداگرگه ساتدیلر و تقی بچنه (بجنه) اوروغی هم اؤزی- ندن توره کؤتریب سالور ایل بیرله ی یاغی بؤلوب چاپیشورلر ایردی، بیش آلتی آرقه -غچه بو ایککی ایل نینگ آره سینده دشمنلیک بار ایردی، بچنه ایلی سلور ایلینه غالب کیلور ایردی، انینگ اوچون سلور ایلی بچنه خلقینی ایت بچنه دیرلر، ایلی نینگ تؤیمه- دوق آتلی بیر پادشاهی بار ایدی، اول قؤشون بیرلن کیلیب، سلور ایلینی چاپیب، سلور
22
قزَن ایلی نینگ آنه سی چَچقلینی اؤلجه لب کیتدی. اوچ ییلدین سؤنگ کدخداسی انقش کؤپ مال بیرلن ییباریب چچقلینی قـَیته آلدی. بو سؤزلردین عرض اول کیم چپقنلرنی (42- بیت) یورتلرینده اؤلتوروب، چپیلگن ایل نینگ یاودین قاچغنلری ماوراء النهرگه قاچیب، بارورلر ایردی و شونداق قیلیب، باره- باره تورکمن نینگ کؤپی ولایتگه تتوشدی، آزی قالدی، اول وقتده تورکمندین نرغی طرفینده اؤلتورگن ایللر کؤپ ایردی، انینگ قیسی بیرینی اَیتته یین، برچه ایللردین تورکمنغه یقینرَق اؤلتورغن ختای و قنیقلی و نَیمن ایردیلر، اول ایللر تورکمن نینگ قالغنین چاپه باشله دیلر. ایسسیق کؤل و آلمه لیق و سَیرَم و اولوغ و کیچیک اغلر بو یورتلرنینگ برچه سین تشلب، سیر سوونینگ ایاقینه کیلیب، پادشاه لرینی ینگی کینتده اؤلتوروب اؤزلری سیرنینگ ایککی طرفین یایلب و قیشلب اؤن آرقه لری اؤتگونچه اؤلتوردیلر و ماوراء النهرنی تورکمنلرینی تاجیکلر اول تورک دیرلر ایردی، بیش، آلتی آرقه اؤتگندین سؤنگ ییرگه، سووگه، تارتدی تقی چیککه لری قیسیق و کؤزلری اولوغ و یوزلری کیچیک و بورونلری اولوغ بؤله باشله دی، تورکمن یورتتیغه کیلیب اؤلتورغن ایللردین اسیر و سوداگرلر ماوراءالنهرگه کیله باشله دیلر. انلرنی کؤردیلر تقی تاجیکلر تورک تیدیلر، بورونغی تورکلرغه تورک مانند تیب آت قؤیدیلر، انینگ معنیسی تورککه اؤخشش تیمک بؤلور قاره خلق تورک مانند تیب بیلمه دی قی تورکمن تیدیلر.
دوامی بار!
