امیر عمرخان دیوانیگه یازگن دیباچه سی
دیباچه
1
…بو آشفته تسویدات راقمی و بو پریشان ابیات ناظمی انداق بیان حال و شرح مافی البال قیلورکیم، وجودیم گلبنی تیمور کورگان گلستانی شجره سینی ثمره سیدور، اسالت بوستانیده عزٌت بهاری نینگ آب و هواسی تربیتی بیرله باش چیکیب نشئو نما پیدا قیلدی و خلقتیم نهالیکیم، بابر سلطان چمنی نینگ نو باده سیدور دولت و سلطنت ریاضی نینگ نسیمی رایحه سی بیرله سرسبز بؤلور، مرادیم غنچه لریدین مقصود گلی آچیلدی. مملکت و بیداد اهلی ظلم شرٌیدین فارغ البال و عالم خلقی راحت و فراغت بیرله مرفه الحال بؤلدیلر…دوران خلایقی آسایش تاپتیلر و چون دولت تختی و سلطنت سریری نشیمنگاهیم بؤلدی، رعیت نوازلیق و فقراپرورلیق شیوه سی بیرله افتاده و مستمندلر حالین کؤروب، بیکس و بیچاره لردین سؤروب، محزون و ستمدیده لر خاطره لرین شاد و دَور ظلمیدین بوزولغان کؤنگوللر ویرانه لرینی لطف و مرحمت بیرله آباد قیلیب،… مساکن و مستمندلر احوالیغه شفق کؤرگوزدوم… و ریاسَتیم اساسی احتسابیدین کوچه و بازارده تحکم و تعدی اهلیدین و مساکن خاطره لری جمع و محافظه تیم تحقیقیدین، شامدین تا صبح رسته و دوکانلرده شمع و همتیم صحابی رشه هاتیدین و کف کفایه تیم قطراتیدین محتاجلر مستغنی بؤلدیلر. معصیت ومناهی بنالرین بؤلدوم بوقاء و مدارس تعمیریده جدٌو جهد کؤرگؤزدوم
… مدرسه لر و معلملرگه انچه تأید و تقوی ییتکوردوم انداقکیم مدارسلرده طلبۀ علوم هجومی غوغاسیدین علوم بحثی گفتگؤییده الالا و مکتب خانه لرده سبق تکراری اوچون اطفال کثرتیدین غوغا، و گاهی اهتمام بیرله بولدان و دیٌارلر لب تشنه لری اوچون دریا کنارینی موج خیزلریغه ساد باغلب انهارلر چیقاردیم. و مملک باغ و مزارعلرنی سیراب قیلدیم، و مسافرلر آسایشی اوچون شوارع و گذرگاهلرده سرمنزل و سرایلر توزه تتیم. حمام و سردابه لر بنا قیلدیم، سپاه و عسکرلر خیلیغه، خیدم و حشم اهلیغه مواجب و
2
وظایف کماحقٌهُ تعیین و مقرر قیلدیم… و چون بو ایشلردین فارغ تاپتیم، گاهی علما صحبتلرینده اؤلتوردوم، آیات و احادیث گوهرلری بیرله قولاق صدفینی تؤلدوردوم، و گاهی فضل و کمال اهلی بیرله مجالست قیلدیم، علم و دانش نوریدین بهره آلدیم. فنون معانی جواهرلرین کؤنگول خزینه سیغه سالدیم.
رباعی:
چون معدلت ایوانینی بنیاد ایتٌیم،
احسان اِیله ایل خاطرینٌی شاد ایتٌم.
بس جودوسخا و عدل اِیله داد ایتٌیم،
انداقکه جهان ملکین آباد ایتٌیم.
باوجود مونچه شغل و تردد و بو مقدار تجسس و تعدد کؤنگول عشق و محبت ذوقیگه
راغب و ضمیریمده عاشقانه، شورانگیز غزللر شوقی غالب ایردی. پری چهره گل اندام شاهدلری صفحۀ عارضیده صنع قلمی بیرله یازیلگن خطٌ ریحانی غبارین و خال بنفشه نقطه لری سوادین مطالعه و مشاهده بیرله حقیقت سرمشقین آلور ایردیم و هر قچان کیم سروقامت سیمبرلر کؤزوم حدیقه سی چمنیده جلوه قیلور ایردیلر طبع گلشنیده موزون خیاللر گلبنی کؤکاریب اول صانع بیچون صنعتی نینگ تعریفیده برجسته اشعارلر مضمو نی نینگ مصرعلری سروِ رعنا نهاللریدیک باش چیکر ایردیو و هر گاه کیم، گلرُخسار صنملر حُسنی نینگ آئینه سی کیم محبوب بی مثل جمالینی(نگ) جلوه سی مظهریدور، خیالیم نظریگه منظور بؤلغاچ تبعیم طوطیسی مشاهده حیرتگاهیده شیرین اشعارلر بیرله ازل نقاشی نینگ ارادت خامه سی چیکٌان بدیع نقشلر آفریننده سرود قیلور. نظم:
اگرچه هوش دیاریده غالب اؤلدی کؤنگول،
جنون عشق و محبتغه راغب اؤلدی کؤنگول،
شهود بزمیده پیمانۀ محبت ایچیب،
مدام ساغرِ صهباغه طالب اؤلدی کؤنگول.
و گاهی استادلر دوانلریدین بیرار شوق انگیز و محبت آمیز غزلدین رنگین و تحسین قافیه تاپر ایردیم، تتبُعیده غزل اَیتور ایردیم، فی الحال ذوق – شوق فرطیدین مخمس باغلر ایردیم. و چون هر ابیات گوهرلرین خیال دفینه سیدین تیریب، و هرنظم جوهرلرین اندیشه خزینه سیدین چیقاریب ظاهر قیلور ایردیم. فی الحال عطارد قلم محررلر کتابت سلکیغه چیکر ایردیلر. اندک فرصتده ورق پاره لر یوزی اؤلدی. و اول مسوده لرنی جمع قیلیب اغیار نظریدین پنهان توتیب غزل کیم ملازملر آره سیده مشهور بؤلیب قالور ایردی. ناهید نوا پری طلعتلر یاد آلیب، نشاط مجلسیده اؤقوب سرود آهنگی بیرله مترنوم
3
بؤلور ایردیلر، و عشاقلر اول نوا زم- زمه سی سیماسیدین حضور تاپیب روح غذاسی ایتر ایردیلر. اما اجزالرنی جمع قیلماق خیال و خاطریمده یؤق ایردی. بیر کون حضور مجلسیده ذکی طبع ذوفنونلرکیم، سؤز گوهرلری نینگ صرافلری ایردیلر، التماس قیلدیلرکیم، اگر حضرتلریدین رخصت عالی میسر بؤلسه، بو شهوار گوهرلرکیم، اجزالر صفحه لریده و هر قیسی غزل اؤز قافیه سی بحریده ترتیب بیرله بیتیلسه لازم بل الزم کؤرونور… ناچار اول کرامی جماعه التماسلرینی قبول قیلماقدین اؤزگه چاره ای تاپمه دیم و اول تسویدات اجزالری کیم بعضی سی تورکی تیل بیرله اَیتیلغان و بعضی سی فارسی لفظ بیرله یازلغان ایردی، اول مجمع ده حاضر قیلیب، سؤز مدقیقلری آره سیده اؤرته غه سالدیم و اول ذوفنونلر بو جراید صفحه لرین بیر- بیر ملاحظه قیلیب، هر بحرینی بیر بؤلک اَییریب، ترتیب بیرله جمع قیلدیلر. اندین سؤنگره فتانت مَآب و مهارت اکتساب کاتبلر جرأت قلمی بیرله تحریرغه مشغول بؤلدیلر. تا باشدین – ایاغ ترتیب بیرله
مرتب و مربوط یازیلیب، دیوان صورتیده اصلاح تاپدی. تورکی و فارسی غزللر شیر و شکردیک… آمیزیش تاپیب، هر بیری اؤز ییریده هر قیسی(سی) اؤز محلیده واقع بؤلدی. اُمید و التماس فاضل مدقیقلردین و کامل محققلردین اولدورکیم، هر سهوو خطا سؤز مضمونیده و عروض قافیه سیده بؤلغان بؤلسه طعنه قیلمسونلرکیم، الانسان و مُشتقون مِنن – نسیاندور (انسان کمچیلیکلردن خالی ایمس)…و هم خاطریم مُلکی اشغالیدین گاهی مشوش و سپاه شغلی و ترددیدین گاهی مکدٌر بؤلور ایردی، و گاهی بشریت احتزاسیدین تبعیم هواسلری پریشان بؤلور ایردی. خرد و دانش زمره سیدین التماس شولدورکیم، بو سؤز شاهدلری کیم، زادۀ تبعیمدور، اگر آیینۀ جماللریده نقصان زنگی واقع بؤلغان بؤلسه، انصاف مُصقُلی بیرله صیقل بیریب اصلاح حُله سی بیرله آرسته قیلغه یلر…
آلتیچی نوامبر 2018 ساعت 12: 20 سه شنبه کونی.
مجید اوزگون
