شکست آمریکا در باتلاق افغانستان و نگرانی از افزایش خشونتها پس از توافق با طالبان
آمریکا که خود از عاملان اصلی پیدایش طالبان در افغانستان بوده است، پس از حملات 11 سپتامبر با هدایت گروه القاعده مورد حمایت طالبان در افغانستان به این کشور لشکرکشی و حکومت طالبان را سرنگون کرد اما اکنون با گذشت 18 سال و با تداوم قدرت نظامی طالبان مجبور به مذاکره با این گروه برای خروجی آبرومندانه از افغانستان شده است که حتی برخی کارشناسان آمریکایی نیز این مساله را شکستی تاریخی برای کاخ سفید می دانند.
“اندرو مک کارتی” عضو ارشد موسسه آمریکایی “نشنال ریویو” بتازگی در یادداشتی تاکید کرد که صرفنظر از چندوچون مذاکرات و دیپلماسی منجر به خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، جنگ ها یا با پیروزی همراهند یا با شکست و اکنون که آمریکا برای خروج و طالبان برای حکومت آماده می شود، این معنایی جز شکست آمریکا در افغانستان ندارد.
در این حال برگزاری هشت دور مذاکرات آمریکا با طالبان در دوحه قطر و پرسش ها درباره توافقی که گفته می شود بزودی امضا خواهد شد همچنان محافل سیاسی ،رسانه ای و افکار عمومی در افغانستان را به خود مشغول کرده ، بطوری که برخی کارشناسان حتی نسبت به تشدید خشونت ها و بروز جنگ داخلی دیگری در افغانستان هشدار می دهند.
برای بررسی آخرین وضعیت این مذاکرات ، رئیس جمهوری آمریکا و اعضای ارشد تیم امنیت ملی وی روز جمعه در باشگاه گلف ترامپ در نیوجرسی جلسه‌ای با محوریت افغانستان و با حضور زلمای خلیل زاد نماینده ویژه آمریکا برای افغانستان برگزار کردند؛ نشستی که ترامپ و کاخ سفید آن را «بسیار خوب» توصیف کردند. رئیس جمهوری آمریکا جمعه شب در پیامی توئیتری نوشت: همین الان جلسه بسیار خوبی را در مورد افغانستان به پایان بردیم. ما و بسیاری افراد در طرف مقابل این جنگ ۱۹ ساله به دنبال توافق در صورت امکان هستیم.
به نوشته روزنامه نیویورک تایمز ، شتاب ترامپ برای توافق با طالبان و خارج کردن نیروهای آمریکایی پیش از انتخابات سال 2020 آمریکا موجب بحث هایی شده که آیا خروج نیروهای آمریکایی یک عقب نشینی زودهنگام محسوب می شود یا ممکن است گامی به سوی صلح در افغانستان باشد. به نوشته این روزنامه ، آغاز خروج نیروهای آمریکایی، به ترامپ این امکان را می دهد تا خود را به عنوان چهره ای “صلح ساز” به نمایش بگذارد و این مساله در آستانه انتخابات آمریکا بخصوص در حالی که مذاکرات او با کره شمالی نتیجه مشخصی نداشته و کارزار فشار بر ایران نیز هدف او برای مذاکره با تهران را برآورده نکرده است، می تواند برای او مفید باشد.
نیویورک تایمز به نقل از افراد آشنا به توافق مورد مذاکره آمریکا با طالبان نوشت که این توافق زمینه ساز خروج مرحله ای هزاران تن از نیروهای آمریکایی در افغانستان در یک دوره زمانی دو ساله یا کوتاهتر خواهد بود. در مقابل نیز گروه طالبان متعهد به قطع روابط با تروریسم بین المللی می شود و قول خواهد داد که از گروههایی مانند القاعده یا داعش حمایت نکند. منتقدان می گویند اعتماد به طالبان ساده انگارانه است اما مدافعان این توافق می گویند خروج نیروها مشروط به اجرای تعهدات طالبان است.
در افغانستان اما برخی کارشناسان و مقامات سیاسی می گویند در حاشیه قرار گرفتن دولت افغانستان در این مذاکرات و اعطای مشروعیت سیاسی و بین المللی به طالبان در کنار قدرت شبه نظامی آنها اشتباه بوده است. از سوی دیگر، طالبان بر خروج نیروهای آمریکایی پیش از مذاکره با دولت افغانستان تاکید کرده و همچنین وعده مبارزه و کارشکنی در برگزاری انتخابات را داده اند. طالبان با صدور بیانیه ای ، انتخابات را یک روند جعلی دانست و با تاکید بر اینکه ” به جدیت برای جلوگیری از آن تلاش می کند” افزود: مذاکرات برای پایان اشغال و آمادگی برای تفاهم بین الافغانی جریان دارد .
حتی در صورتی که با وجود همه پیچیدگی های مذاکرات آتی طالبان با دولت افغانستان و چگونگی تغییرات احتمالی در قانون اساسی و نقش و جایگاه طالبان در قدرت ، این گروه به توافقی با دولت افغانستان برسد ، بسیاری در افغانستان بیم دارند که طالبان دیر یا زود همانند دهه 1990 میلادی درصدد تصرف افغانستان و تصاحب کامل قدرت خواهند بود.
خبرگزاری رویترز نیز به نقل از برخی منابع دیپلماتیک در منطقه گزارش داد که “رهبران طالبان گفته اند به چیزی کمتر از یک دولت تحت سیطره طالبان راضی نخواهند شد” .
به گزارش شبکه خبری طلوع نیوز ، محمد اسماعیل وزیر پیشین آب و برق می گوید که حکومت و کسانی که ادعای سیاسی دارند باید بدانند که مردم افغانستان میلیون ها قبضه اسلحه دارند. این عضو برجسته حزب جمعیت اسلامی، هشدار داده که چنانچه تمام خواست ها در گفتگوهای صلح مطرح نشود و طرف ها برای اجرای تعهدات خویش تضمین ندهند، پیامد این صلح ناگوار خواهند بود.
صالح محمد ریگستانی یکی از دیگر از چهره های افغانی می گوید که طالبان کوشش دارند با سلاح وارد گفتگوهای صلح و سیاست افغانستان شوند و از همین رو او و برخی از رهبران برای دفاع از مردم آمادگی لازم را خواهند داشت.
