هم زمان با نخستین بامداد ماه جوزا شهر کابل لباس شبه‌نظامی ‌بر تن کرده است. شماری از جاده‌های عمومی ‌شهر به روی ترافیک بسته اند. هرچند از این پیش طنین هشدار شماری از نامزدان ریاست جمهوری به گوش شهروندان حلقه بربسته بود، اما دکان‌داران و کارمندان نهادهای دولتی طبق معمول در نخستین ساعات بامداد این روز روانه کار اند.

از نزدیکی قصر دارالامان سوار یکی از موترهای لینی شده‌ام. تردید در چهره هم‌ردیفانم نقش بسته است. سه مرد نسبتاً تنومند که در سیت پسین موتر کرولا نشسته‌اند، با همدیگر زمزمه دارند که راه باز است یا بسته؟ هیچ کسی اما پاسخ قطعی داده نمی‌تواند، راننده می‌گوید «بیه‌در تا جایی که راه باز باشد شما ره می‌رسانم.» نیروهای امنیتی در کنار این جاده‌ی پنج کیلومتری دست به ماشه ایستاده اند و در فاصله‌های دور از هم رینجرهای پولیس نیز مستقر شده اند.

از نزدیکی لیسه حبیبیه تا چهارراهی دهمزنگ موترها قطار اند. راننده موتر در پاسخ به زمزمه سواری‌ها می‌گوید، فکر کنم اجازه نمی‌دهند سوی شهر برویم. یکی از سواری‌ها که ظاهراً مامور دولت است پس از چند لحظه انتظار تصمیم می‌گیرد به خانه برگردد. او چون به مقصد نرسیده، پس از پیاده شدن از راننده می‌پرسد که آیا کرایه را بپردازد و یا خیر؟

این در حالی است که حالت شهر در اول جوزا با پرداخت ۲۰ افغانی کرایه یکی از شهروندانی که به سوی شهر روانه است پایان نمی‌یابد. شمار زیادی از کارمندان دولتی و دکان‌دارانی که رونق بازارها را رقم می‌زنند نیز به سبب بسته بودن مسیر راه به خانه‌های‌شان برگشتند. با لشکری از پیاده‌روها به راهم تا چهارراهی دهمزنگ ادامه می‌دهم. چهارراهی دهمزنگ با کانتینر آبی‌رنگ بزرگی به روی موترها بسته است؛ تنها پیاده‌ها می‌توانند به سوی شهر بروند.

‌نه تنها مسیر دارالامان،‌ بلکه این وضعیت «شبه‌نظامی» برای ساعاتی در نقاط مختلف شهر پس از آن حاکم شد که ۱۲ نامزد انتخابات ریاست جمهوری از این پیش «اول جوزا» را آخرین روز کاری رییس جمهور غنی خواندند. آنان هم‌چنان هشدار داده‌اند که اگر آقای غنی از سمتش کنار نرود، دست به اعتراضات مدنی خواهند زد.

با این حال، مسوولان نهادهای امنیتی با وجود این تغییرات در جاده‌های شهر می‌گویند، جاده‌ها بسته نیست، بلکه به دلیل راه‌اندازی راهپیمایی‌های احتمالی تدابیر امنیتی شدید روی دست گرفته شده است. نصرت رحیمی، سخنگوی وزارت امور داخله، به روزنامه ۸صبح گفت که شماری از جاده‌های پایتخت به دلیل برگزاری یک تظاهرات احتمالی بامداد روز چهارشنبه بسته شد، اما پس از ساعاتی دوباره باز شده است.

از سویی هم، بسته بودن شماری از جاده‌ها در نخستین بامداد اول جوزا، رونق بازار را نیز متضرر ساخت. فریبا، خانم ۴۲ ساله که با دختر ۱۷ ساله‌اش در مارکیت بابرشاه سنتر در جاده آسمایی کابل مصروف فروش محصولات است، از کاهش عایدش در روز چهارشنبه و نگرانی‌های دیگرش سخن می‌زند. خانم فریبا می‌گوید هیچ تقاضایی از دولت ندارد، به جز این که او را بگذارند به فروش محصولاتش ادامه دهد و نفقه خانواده شش نفری‌اش را تامین کند. سحر، دختر فریبا می‌گوید به دلیل بسته بودن مسیرهای منتهی به شهر، دروازه این مارکیت در حالت نیمه‌باز قرار دارد. سحر می‌گوید، وضعیتی که امروز در شهر حاکم است میزان فروش او و مادرش را متاثر ساخته است. به سخن او: «در روزهای عادی دیگر در این وقت روز تعداد خریداران بیش‌تر می‌بود و حتا دیروز فروش ما نسبت به امروز بهتر بود.»‌

آن‌چنانی که خانم فریبا می‌گوید، نگرانی او با پایان نخستین روز جوزا خاتمه نخواهد یافت؛ زیرا به قول او، اگر این وضعیت برای چند روز به درازا بکشد، فروش محصولات روی میز او و دخترش هم‌مانند روز چهارشنبه، اول جوزا با بُن‌بست مواجه خواهد شد. خانم فریبا با فروش ترشی،‌ چتنی، مربا و آب معدنی خرج خانواده‌اش را تامین می‌کند.

فریبا و سحر تنها فروشنده‌گانی نیستند که از تنش‌های سیاسی‌ای که منجر به از بین رفتن رونق بازار می‌شود، متاثر می‌شوند. بلکه تنش‌های موجود میان ارگ و نامزدان انتخابات ریاست جمهوری، وضعیت اقتصادی کشور را دگرگون می‌سازد. غلا‌م‌حضرت ۶۱ ساله که از کسبه‌کاران شهر است نیز از کاهش مقدار عاید امروزی‌اش شکایت دارد. او می‌گوید: «همه روزه بین ۵۰ تا ۱۵۰ افغانی کار می‌کنم، اما امروز تا چاشت یک روپیه هم کار نکرده‌ام.» این پیرمرد که ظاهراً تا کنون نتوانسته از حلقه نیازهای اولیه‌ی زنده‌گی‌اش فراتر فکر کند، کراچی دستی‌اش را ارزش‌مندترین ملکیتش عنوان می‌کند، زیرا به سخن او، با آن خرج شبانه‌روزش را به دست می‌آورد. این مرد کهن‌سال نمی‌داند که سبب اصلی تغییرات شهر در چیست، اما می‌افزاید: «خدا کند صلح به خیر بیاید و ما غریبان از این مشکلات خلاص شویم.»

 با این حال، اما نامزدان ریاست جمهوری و رییس جمهوری غنی هنوز هم بر موقف قبلی‌شان ایستاده‌اند. سخنگویان ارگ گفته‌اند که محمداشرف غنی بر اساس فیصله‌ی استره‌محکمه طبق معمول تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و اعلام نتایج نهایی این انتخابات به عنوان رییس جمهور بر حال به کارش ادامه خواهد داد. نامزدان انتخابات ریاست جمهوری اما فیصله استره‌محکمه مبنی بر تمدید کار رییس جمهور را خلاف قانون دانسته می‌گویند، اعتراضات و راه‌پیمایی‌های‌شان را در روزهای آینده آغاز خواهند کرد. از این میان، محمد واعظی، سخنگوی دسته انتخاباتی محمدحنیف اتمر به ۸صبح می‌گوید، با آن که نامزدان ریاست جمهوری در بیانیه‌های مختلف و با نشر خبرنامه‌های متعدد از آقای غنی خواستند که خلاف قانون اساسی به ادامه کارش اصرار نورزد، اما آقای غنی هیچ تمکینی به خواست نامزدان و محتوای قانون اساسی نکرد. او افزود: «ما برنامه‌های زیادی را روی دست داریم: از جمله تجمعات، تحصن و راه‌اندازی تظاهرات در سطح کابل و ولایات دیگر تا صدای ملت را به گوش ارگ برسانیم که نباید قانون اساسی افغانستان را زیر پا کنند.»

هم‌چنان محمدعارف کیانی، سخنگوی دسته‌ی انتخاباتی رحمت‌الله نبیل می‌گوید شورای نامزدان ریاست جمهوری در نخستین روز ماه جوزا هیچ برنامه‌ای برای راه‌اندازی اعتراضات مدنی روی دست نگرفته‌اند، اما برای پاسداری از قانون اساسی در حال بررسی گزینه‌های قانونی هستند. آقای کیانی افزود، در صورت راه‌اندازی هر اقدام مدنی، نهادها و نیروهای امنیتی را طبق قانون در میان خواهند گذاشت. سخنگوی این دسته انتخاباتی هم‌چنان از نهادهای امنیتی می‌خواهد در روزهای بعدی به قانون احترام بگذارند و با استفاده از قوه قهریه مانع راه‌اندازی اقدامات مدنی آنان نشوند. این در حالی است که شهروندانی مثل فریبای دکان‌دار و غلام‌حضرت کراچی‌وان نمی‌دانند در روزهای بعدی چه حالت بر شهر حکم‌روایی خواهد کرد.