حق نشر عکسGETTY IMAGES

رنگ و نژاد بازیکنان تیم ملی فرانسه سبب رد و بدل‌های جالبی در زمینه نژاد و ملیت بین یک کمدین آفریقایی مقیم آمریکا و سفیر فرانسه در ایالات متحده شده است.

کمدین آفریقایی درباره برنده شدن تیم ملی فوتبال فرانسه در جام‌جهانی گفته بود که «آفریقا جام جهانی را برد». سفیر فرانسه در آمریکا در واکنش نامه‌ای به کمدین نوشته و به او گفته که این لطیفه او دارد“فرانسوی‌بودن “ این افراد را از آنها سلب می‌کند.

کمدین هم در جواب گفته که متوجه منظور آقای سفیر است اما نمی‌توان فراموش کرد که پیش‌زمینه این حرف‌ها چیست.

برای دانستن جزییات این رد و بدل که طنز و جدی‌اش در هم است بد نیست اول درباره شخصیت‌های این ماجرا بدانیم.

کی، چه‌کسی است؟

ترور نواه، کمدینی است که از پدری سفیدپوست و مادری سیاه‌پوست در آفریقای جنوبی متولد شده است. او مجری یک برنامه کمدی شبانه در یکی از شبکه‌های آمریکایی است. این برنامه نگاهی طنزآمیز و انتقادی به اخبار روز دارد.

آقای نواه، زندگی‌نامه‌ای نوشته که در آن درباره نابرابری‌های نژادی در آفریقای جنوبی نوشته است. از این زندگی‌نامه قرار است فیلمی تهیه شود.

ژرار آرو، دیپلماتی فرانسوی است که سال‌ها نماینده کشورش در سازمان ملل متحد بوده و حالا سفیر فرانسه در ایالات متحده آمریکاست. او خود اقلیت جنسی است و فعال حقوق اقلیت‌ها بوده است. آقای آرو همجنس‌گراست و از مدافعان امکان ازدواج همجنس‌گرایان.

تیم ملی فوتبال فرانسه تیمی است که در رقابت‌های جام جهانی در سال ۲۰۱۸ میلادی توانست با شکست تیم‌های دیگر به مقام اول برسد. از ۲۳ نفر از بازیکنان این تیم، پانزده نفر نسبشان به آفریقا می‌رسد و شش نفر سفیدپوستند و دو نفر از خانواده‌های عرب‌تبار هستند.

شوخی ترور چه بود؟

شبی که تیم ملی فرانسه در رقابت‌های جام‌جهانی فوتبال به مقام نخست رسید، ترور نواه در برنامه خود به شوخی گفت: “آفریقا برنده جام جهانی شد. “ اشاره او به تعداد بالای بازیکنانی از تبار آفریقایی در تیم ملی فرانسه شد.

آقای نواه در حساب اینستاگرام خود همچنین یک کاریکاتور را همرسانی کرده بود که در آن قایقی پر از پناهجویان فرانسوی به سوی نقشه فرانسه در حال حرکت هستند و دستی سیاه از توی قایق جام جهانی را به سوی دست سفیدی برآمده از نقشه فرانسه تقدیم می‌کند.

پاسخ سفیر چه بود؟

ژرار آرو، سفیر فرانسه در ایالات متحده آمریکا، نامه‌ای به ترور نواه می‌نویسد و در آن می‌گوید که هیچ چیز نادرست‌تر از “پیروزی آفریقایی “ نیست.

او به مصاحبه‌های بازیکنان تیم اشاره کرده که گفته بودند بیشتر آنها (به جز دو نفرشان) در فرانسه به دنیا آمده‌اند، گرچه که بعضی از آنها والدینشان از کشورهای دیگری به فرانسه آمده باشند.

آقای آرو نوشته: “آنها در فرانسه به دنیا آمده‌اند. در فرانسه فوتبال یاد گرفته‌اند و شهروند فرانسه هستند. آنها به کشورشان – فرانسه – افتخار می‌کنند. “

سفیر فرانسه نوشته که برخلاف آمریکا، در فرانسه کسی ملیتش دو کلمه‌ای نیست. یعنی مثلا “آفریقایی-آمریکایی “ ندارند. او نوشته که این شوخی از “فرانسویت “ این افراد می‌کاهد و آقای نواه را متهم کرده که با چنین لطیفه‌ای، عملا آب به آسیاب نژادپرستانی می‌ریزد که فرانسوی بودن را در سفید بودن خلاصه می‌کنند.

او همچنین نوشته که “گذشته غنی و متنوع این بازیکنان، نشان دهنده تکثر جامعه فرانسه است. “

پاسخ به پاسخ سفیر

ترور نواه، فیلمی منتشر کرده که در آن این نامه را می‌خواند و به سفیر فرانسه جواب می‌دهد.

او در جواب به همین بخش آخر از نوشته سفیر فرانسه می‌گوید که نمی‌خواهد “عوضی‌بازی “ در بیاورد اما“تنوع مورد اشاره بیشتر به دلیل سابقه استعماری فرانسه است. “

آقای نواه می‌گوید این افراد از کشورهایی آمده‌اند که فرانسه در آنجا سابقه استعماری دارد و می‌گوید برای اثبات این حرف باید از آنها پرسید: “چه شد که خانواده‌ات در کشورت شروع کردند به فرانسه حرف زدن؟ “

ترور نواه در پاسخ خود به سفیر به این امر اشاره کرد که او تحقیق کرده و فهمیده در فرانسه بسیاری از نژادپرستان، با اشاره به تبار این بازیکنان آنها را مورد شماتت قرار داده که به اندازه کافی فرانسوی نیستید و به“کشورهایتان باز گردید. “

اما به گمان این کمدین حرف‌ها را باید در زمینه خود بررسی کرد. او می‌گوید وقتی که فردی مثل او که خود از قاره آفریقاست چنین حرفی می‌زند برخلاف نژادپرست‌ها، منظورش کاستن از “فرانسوی بودن “ این بازیکنان نیست. بلکه او می‌خواهد بازیکنان را در “آفریقایی بودن “ خود سهیم کند.

ترور نواه می‌پرسد: “چرا آدم‌ها نمی‌توانند هر دو باشند؟ “ هم فرانسوی و هم آفریقایی.

او همچنین به بخش دیگری از نامه سفیر واکنش نشان داد که گفته بود در فرانسه افراد فقط یک ملیت دارند. ترور نواه می‌گوید که سیاست چشم بستن بر تفاوت‌های نژادی و دینی، منجر به کاستن از تبعیض نشده است. او می‌گوید وقتی کسانی که تبار آفریقایی دارند بی‌کار هستند یا جرمی مرتکب می‌شوند از فرانسوی بودن خارج شده و از آنها به «مهاجران آفریقایی» یاد می‌شود.

حق نشر عکسAFP

باراک اوباما، نخستین رئیس جمهوری سیاه‌پوست ایالات متحده آمریکا، که برای سخنرانی در مراسم یکصدمین سالگرد تولد نلسون ماندلا به آفریقای جنوبی سفر کرده بود، به تنوع نژادی در تیم ملی فوتبال فرانسه اشاره کرد.

آقای اوباما که در سخنرانی خود بارها به صورت تلویحی به دونالد ترامپ، رئیس جمهوری کنونی آمریکا، انتقاد کرده بود، درباره تیم ملی فرانسه گفته بود که جنبه مثبت مهاجرت است. آقای اوباما گفت: “به اعضای تیم فرانسه نگاه کنید. به نظرم همه این‌ها شبیه به گل‌ها (ساکنان بخشی از اروپا که شامل بلژیک و فرانسه می‌شود.) نیستند. اما آنها فرانسوی هستند. فرانسوی هستند. “