همه میز بیر ملتمیز
بهار. دله‌لر کۉمکۉک لباسگه بورکنگن. قیزغلداقلر یشیل میسه‌لرنی قوچیب، شباده بیلن اۉینیدی. شونده‌ی گۉزل طبیعت قۉینیده اۉتلب یورگن قۉیلردن بیری میسه‌لرنینگ گلینی یېب، تۉییب، قۉزیچاغینی بغریگه باسیب اوخلب قالیبدی. چۉپان اېسه سوروینی هیده‌ب قۉتنگه آلیب باریبدی. بیر پیت قۉی کۉزینی آچیب قره‌سه سورویدن داو۔درک یۉق. یاریدن ایریلگن بیر ییل ییغلیدی، اېلیدن ایریلگن بیر عمر ییغلیدی، دېگنلریدېک، قۉی هم قۉزیچاغینی بغریگه باسیب کۉز یاشینی دریا قیلیب، سوروینی اختره باشلبدی. یۉل یوریبدی، یۉل یوریبدی، یۉل یورسه هم مۉل یوریبدی. آخری چرچب، یورر یۉلینی، بارر جایینی بیلمی، اریق بۉییده یوره‌گینی هاووچلب اۉلتیریبدی. کېچه یېر یوزیگه قرا اطلسینی یایه باشلر اېکن، قۉی نینگ اوزاقدن کېله یاتگن بیر جفت چراغگه کۉزی توشیبدی. اېگم مېنی اختریب چیقدی میکن؟ دېگن خیال بیر آز کۉنگلینی باسگنده‌ی بۉلیبدی.لېکن بو تسلی اوزاققه بارمبدی، بو بیر جفت چراغ نینگ اېگه‌سی بۉری اېکنینی پیقب، بدنیگه تیتراق توشیبدی. دنیادن بېخبر قۉزیچاق هم آنه‌سی نینگ قلتیره یاتگنیدن قنده‌ی دیر فلاکت یقه‌سیده تورگنلرینی سېزیب، آنه‌سیدن:
ـ نیمه او، نېگه قلتیره یاتیبسیز، آنه جان؟ ـ دېب سۉره‌بدی.
ـ هیچ نیمه، قۉزیچاغیم، هیچ نیمه. انه بیزنی اختریب چیقیبدیلر ـ دېبدی قۉی باله‌سینی ینه هم محکمراق قوچیب.
اونگچه بۉری هم یېتیشیب کېلیبدی. قۉی بۉرینی تنیب:
ـ اسلام علیکم، بۉری خاله ـ دېبدی.
ـ وعلیکم اسلام، قۉی آپه ـ دېبدی بۉری هم اونی تنیب. ـ نیمه‌لر قیلیب یوریبسیز کېچقورونده؟
ـ غفلت اویقوسی باسیب سورویدن اجرلیب قالیبمیز، دېبدی قۉی.
ـ تشویش قیلمنگ، آپه، بیزنیکیگه باره‌میز، ـ دېبدی بۉری.
قۉی بیرآز ایکّیلنیب قالیبدی. رد قیلسه بېگانه بۉریلرگه یېم بۉلیشیدن قۉرقیب، تقدیرگه تن بېریب، قۉزیچاغی بیلن بیرگه بۉریگه اېرگشیبدی. بۉری نینگ باله‌لری قۉی بیلن قۉزیچاقنی کۉریب قوانیب قالیبدیلر. بۉری قۉینی باله‌لریگه تنیشتیریب، بۉلگن واقعه‌نی گپیریب بېریبدی.
شونده‌ی قیلیب، قۉی بیلن قۉزیچاق ینگی محیطگه کۉنیکیب بۉری و اونینگ باله‌لری بیلن اپاق۔چپاق بۉلیب قالیبدیلر. قۉی بۉری نینگ باله‌لرینی هم اۉز باله‌سی دېک سېویب، هر کونی اېرته‌لب اۉتلاققه چیقیب، کۉکره‌گینی سوتگه تۉلدیریب، کېچقورون اویگه کېلیب، بۉری نینگ باله‌لرینی هم بغریگه باسیب اېمیزه باشلبدی. کونلر، هفته‌لر، آیلر شو ایناقلیک بیلن اۉتیبدی. قۉی بیلن قۉزیچاقنی اېسه هیچ کیم سۉره‌ب کېلمبدی.
بیر کونی اېرته‌لب اویدن چیقسه‌لر، همه یاق کوموش قار بیلن قاپلنگن. اویده یېیشگه هیچ نرسه یۉق. بۉری بیلن قۉی آذوقه اختریب دله‌گه چیقیبدیلر. قۉی تومشوغی بیلن قارلرنی سوریب او۔بو نرسه تاپیب یېب کېقورون کۉکره‌گینی سوتدن تۉلدیریب باله‌لرینی اېمیزیش اوچون اویگه قیتیبدی. اویگه کېلسه، بۉری اېشیک آلدیده ماتم توتیب، ییغلب اۉتیرگن. قۉی بونی کۉریب:
ـ نیمه گپ، بۉری خاله، نېگه ییغله یاتیبسیز؟ دېب سۉره‌بدی حیران بۉلیب.
ـ باله‌لریمیزدن بیرینی کیم دیر کېلیب یېب کېتیبدی، ـ دېبدی بۉری.
قۉی بو خبرنی اېشیتیب یوره‌گی شاو اېتیب کېتیبدی۔یو شاشیلیب:
ـ کیم نینگ باله‌سینی؟ ـ دېب، سۉره‌بدی.
بۉری، مبادا تومشوغیمده قان ایزی قالگن میکن؟ دېگن خیالگه باریب، تومشوغینی توپراققه سورتیب:
ـ آپه، بو نیمه دېگنیز؟ ـ دېبدی موغامبیرلیک بیلن.
قۉی خطاسینی توزتماقچی بۉلیب:
ـ قیسی باله‌میزنی یېگن؟ قۉزیچاقنی می، بۉریچه‌نی می؟ ـ دېب سۉره‌بدی هاولیقیب.
بۉری اېسه غضلبنیب:
ـ بونداغ دېیشگه قنداغ جرأت قیلدینگیز، آپه؟ بو یورتده، او بۉری، بو قۉی، او اېچکی، بو اییق دېگن نرسه یۉقلیگینی بیلمه‌یسیز می؟ بیز همه‌میز بیر ملّتمیز. بونداغ اییرمه‌چیلیک نینگ عاقبتی یامان. بیز برچه‌میز بیر نام بیلن، حیوان نامی بیلن اته‌له‌میز. بو نرسه قانونده ایتیلگن. سیز قانون بوزرلیک قیلاتیبسیز ـ دېبدی.
قۉی نینگ عقلیگه بیردن جاییگه توشیب، آق سوت بېرگن بۉری بچه‌لر بیلن هم مدارا قیلیب یششگه قرار قیلیبدی…
یازووچی نورالله آلتای
