پوتین چگونه توانسته طی هژده سال چهره روسیه را کاملا تغییر دهد؟
“ولادیمیر پوتین” در طول ۱۸ سالی که رهبری روسیه را در دست دارد، با اتخاذ خط‌مشی صحیح، باعث رشد اقتصادی، توسعه صنعتی، مدرنیزه سازی ارتش، توسعه فناروی‌ها و حل بحران جمعیتی در کشورش شود.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روزنامه اینترنتی «وزگلیاد» در تحلیلی نوشته است: ایام تعطیلات سال نو میلادی در روسیه با یک تاریخ مهم همزمان بود و آن هجدهمین سالگرد ریاست جمهوری “ولادیمیر پوتین” بود. هرچند پوتین در ماه مارس سال 2000 برای نخستین بار بعنوان ریاست جمهوری انتخاب شد، ولی دقیقا در تاریخ 31 دسامبر سال 1999 رسما از سوی “بوریس یلتسین” به سمت کفیل ریاست جمهوری روسیه منصوب گردید.
البته این تاریخ بطور رسمی اعلام و یا بزرگداشت نمی شود، ولی این سالگرد بهانه ای شده تا به دستاوردهای 18 سال اخیر در روسیه نگاهی دوباره شود. برای اینکه در طول این مدت روسیه موفق شده تا نام خود را بار دیگر در جهان مطرح و سطح تولیدات صنعتی خود را به دو برابر افزایش دهد.
روسیه در 18 سال گذشته چه تغییراتی کرده است؟
“دمیتری پسکوف” سخنگوی کاخ کرملین در آخرین روزهای ماه دسامبر در نتیجه گیری از سال 2017 به نکته ای اشاره کرد که تنها به سال گذشته مربوط نشده و نمی توان با این واقعیت مخالفت کرد و آن توسعه اقتصادی روسیه، بعنوان مهمترین موفقیت روسیه طی 20 سال گذشته بود، بطوریکه در پایان 10 ماه نخست سال قبل، رشد تولید ناخالص داخلی در کشور 1،6 درصد بوده است.
سال 2018 در وهله نخست، سال انتخابات مهم در سطح فدرال است و به همین دلیل بسیار مهم است که نگاهی عمیق تر به گذشته ای دور از تنها سال 2017 داشت. برای مثال بررسی کرد که چه دستاوردها و تغییرات مثبتی در روسیه از زمانی که ریاست جمهوری در این کشور بر عهده ولادیمیر پوتین گذاشته شده، بدست آمده است.
اقتصاد روسیه طی 18 سال رکوردهای مهمی برجای گذاشته است
البته همه می دانیم که طی سالهای اخیر اقتصاد روسیه با مشکلات نسبتا جدی در رابطه با تحریمهای ضدروسی آمریکا و اتحایده اروپا مواجه بوده و همچنین دچار بحران مالی شده که عواقب آن همچنان نیز دیده می شود. ولی مسئله مهم آن است که روسیه توانسته بر بخش قابل توجهی از این بحران فایق آید، به رژیم تحریمهای غربی عادت کرده و پیشرفت جدی اقتصادی، هرچند کوتاه مدت، کاملا آشکار است.
لازم است تا دو شاخص اقتصادی را برجسته نمود که برای روسیه در دهه 90 بسیار دردناک بود: بدهیهای سنگین و تورمی که پایین نمی آمد. طی 18 سال گذشته در این جهت گیریها موفقیت های زیادی حاصل شده است: بدهی دولت روسیه در این مدت نزدیک به 23 برابر کاهش یافته و از بیش از 69 درصد تولید ناخالص ملی در سال 2000 به 3 درصد در سال 2016 رسید. بر تورم نیز غلبه شده است: اگر در سال 2000 تورم 20،2 درصد بود، در سال 2006 برای نخستین بار در تاریخ روسیه بعد از اتحاد جماهیر شوروی به کمتر از 10 درصد رسید و در تاریخ 4 دسامبر سال 2017 دوباره یک رکورد دیگر بر جای گذاشته و به رقم 2،5 درصد رسیده است.
موفقیت در کاهش بیکاری حتی در مقایسه با اتحادیه اروپا
سطح بیکاری در روسیه طی 18 سال گذشته کاهش یافته است. این شاخص از 10،6 درصد به 5،2 درصد جمعیت فعال روسیه کاهش یافت که کمترین میزان در تاریخ روسیه امروزی بشمار می رود. برای مقایسه باید اشاره کرد که سطح بیکاری در اتحادیه اروپا طی سالهای اخیر یک بحران و حدود 7،4 درصد بوده، در منطقه نفوذ یورو 8،8 درصد، در فرانسه 9،7 درصد، در اتریش 9،4 درصد، در ایتالیا 11،1 درصد، در اسپانیا 19،36 درصد، در مونته نگرو 20 درصد و در یونان 21 درصد بوده است.
در عین حال روسیه موفق شده است تا ذخایر طلای خود را افزایش دهد (میزان این ذخایر محرمانه بوده و اعلام نمی شود). در این مدت ذخایر ارزی روسیه هم بیش از 30 برابر افزایش یافته و از 12 میلیارد به 378 میلیارد دلار رسیده است.
بهبود وضعیت اقتصادی به رشد جذب سرمایه نیز کمک زیادی کرده است. حتی در شرایط دشوار دوران تحریمهای چند سال اخیر، حجم جذب سرمایه بیش از 2،5 برابر افزایش داشته است.
اگر این شاخص های برای برخی افراد انتزاعی باشند، ولی چه چیز می تواند واقعی تر از رشد صنعتی یک کشور باشد؟ رشد صنعتی در روسیه از سال 2000 الی 2017 بسیار قابل توجه بوده، صنایع روسیه افزایش تولید 55،4 درصدی را نشان داده است.
روسیه دوباره مقام بزرگترین صادرکننده گندم جهان را بدست آورد
عرصه کشاورزی روسیه نیز البته با سرعت کمتری از این توسعه جا نمانده است. برداشت دانه های غلات در روسیه تقریبا دو برابر شده و از 65،4 میلیون تن در سال 2000 به 140 میلیون تن در سال 2017 رسیده است. ضمن اینکه نتیجه برداشت سال گذشته در طول 40 سال گذشته یک رکورد برجای گذاشته است. روسیه بار دیگر مقام بزرگترین صادرکننده گندم در جهان را به خود اختصاص داده و موقعیت قبلی خود بعنوان یکی از تامین کنندگان اصلی نانهای صنعتی جهان که قبل از جنگ جهانی اول در اختیار داشت را دوباره بدست آورد.
روسیه در زمینه پرورش دام نیز موفقیتهای جدی بدست آورده: تولید گوشت قرمز در این کشور تقریبا دو برابر، تولید تخم مرغ 1،3 برابر و تولید انواع گوشت ماکیان 6 برابر شده است.
انجام موفقیت آمیز اصلاحات نظامی و تغییر چهره ارتش روسیه
همانطور که “دمیتری آبزالوف” رئیس مرکز ارتباطات راهبردی روسیه به این روزنامه توضیح داده است: طی 18 سال گذشته موفقیتهای اقتصادی، به ویژه در عرصه صنایع دفاعی، کمک زیادی به مدرنیزه سازی نیروهای مسلح روسیه نموده است. علاوه بر افزایش کمک هزینه های نظامی و سطح کلی مخارج ارتش، اصلاحات اساسی نیز در نیروهای مسلح صورت گرفته و ارتش روسیه به تجهیزات و فناوریهای جدید بسیاری مجهز شده است. بطور خاص، تنها در سال 2017 سطح مدرنیزه سازی ارتش 62 درصد بود. در نتیجه این اقدامات ارتش سوریه چهره کاملا تازه ای یافته که در سطح جهانی کاملا واضح است، بخصوص بعد از عملیات موفق روسیه در مبارزه با تروریستها در سوریه.
موفقیت آشکار روسیه در توسعه فناوریهای اطلاعات
یکی دیگر از عرصه های موفق توسعه فناوریهای اطلاعات، بویژه طی چند سال اخیر است. سطح بالای برنامه نویسان روسی در مسابقات بین المللی تایید کننده این مسئله است. در سال 2016 روسیه مقام سوم را در المپیاد جهانی در زمینه برنامه ریزی بدست آورد.
این کارشناس یادآور شده است: توسعه بخش فنارویهای اطلاعاتی (IT) برای روسیه، اولا در سایه پیشرفت علوم پایه و توسعه مدارس فنی و دوما به خاطر توسعه فعال بازارهای داخلی و دسترسی شرکتهای روسی به بازارهای جهانی و سوما به خاطر توسعه بالای زیرساختارهای لازم در این عرصه، از جمله تامین سراسری استفاده از کامپیوتر، ممکن گردید.
خارج شدن از بحران جدی جمعیتی در روسیه
یکی از عرصه های مهم در حیات کنونی روسیه، سیاست جمعیتی است و به نظر می رسد که موفقیت مسکو در این زمینه، کمتر از عرصه اقتصادی نبوده است. همه شکاف جمعیتی بوجود آمده در روسیه در دهه 1990 را به یاد دارند. حال باید دید اکنون وضعیت جمعیتی روسیه به چه شکل تغییر یافته است؟
چهار سال قبل روسیه برای نخستین بار از سال 1991 به اینطرف دارای رشد جمعیتی مثبت شد. از سال 2000 الی 2016 میزان زاد و ولد در روسیه به یک و نیم برابر افزایش یافت. اگر در سال 2000 تنها 29 درصد خانواده های روسی دو فرزند داشتند، در سال 2016 این رقم به 41 درصد رسید و سهم سومین و بیشتر متولدین در خانوادهها از 11 درصد به 19 درصد افزایش یافت.
افزایش رشد زاد و ولد در روسیه با کمک اقدامات مناسب برای حمایت از خانواده ها و دادن تسهیلات لازم به آنها، از جمله دستور اخیر ولادیمیر پوتین در مورد کمک مالی دائم به خانواده هایی که اولین فرزندانشان به دنیا آید، محقق شده است.
کاهش مرگ و میر نوزادان در روسیه نیز نقش بسیار زیادی در این زمینه بازی کرده و این خطر در طول این سالها 2،6 درصد کاهش یافته است. اگر در سال 2000 سطح آن بیش از 15 در هر 1000 نوزاد متولد شده بود، در سال 2017 به 5 در هر هزار نوزاد رسید که برای کشوری با جمعیت بالای روسیه بسیار کم است. برای مثال این رقم در ایالات متحده آمریکا 5،8 نوزاد در هر 1000، در اروپا 7 ، در اوکراین 8 و در گرجستان 15 است.
یکی از عوامل مهم دیگر رشد مثبت جمعیتی، افزایش ادامه حیات است. میزان متوسط عمر افراد در روسیه از سال 2000 تا سال 2016 به میزان 6،6 سال افزایش یافته و به حدود 72 سال رسید. این رقم در سال 2017 برای نخستین بار در کل تاریخ روسیه به رقم 72،6 سال رسید.
مسلما افزایش زاد و ولد و کاهش مرگ و میر در روسیه بدون تغییرات کیفی در عرصه پزشکی و توسعه امکانات درمانی میسر نبوده است. میزان تامین مالی بیمه های سلامت عمومی در روسیه از سال 2000 الی 2017 به سه برابر افزایش یافته است.
به گفته دمیتری آبزالوف، یکی از مهمترین عوامل مهم در تضمین تمامی این موفقیتها در زمینه توسعه اقتصادی و جریان سرمایه و غیره ..، ثبات سیاسی در روسیه بود. البته هرچند افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی نفت طی چند سال اخیر نیز نقش بزرگی در این زمینه بازی کرده، ولی مسئله مهم انتخاب خط مشی درست اقتصادی برای کشور را نیز در این میان نباید از نظر دور داشت.
زبان بدن پوتین چه می‌گوید!
اسکای نیوز در ادامه انتشار سلسله کلیپ‌های ویدئویی خود در تحلیل زبان بدن سیاستمداران جهان، حرکات بدن ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه را مورد بررسی قرار داد و عنوان کرد که او یک مرد روسی اهل عمل است که این کشور از زمان پتر کبیر به چشم ندیده است.
اسکای نیوز در ادامه انتشار سلسله کلیپ‌های ویدئویی خود در تحلیل زبان بدن سیاستمداران جهان، حرکات بدن ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه را مورد بررسی قرار داد و عنوان کرد که او یک مرد روسی اهل عمل است که این کشور از زمان پتر کبیر به چشم ندیده است.
اسکای نیوز در این کلیپ ویدئویی افزود که پوتین می‌خواهد نشان دهد با رهبران پیشین روسیه تفاوت دارد و صرف‌نظر از دشواری هر کاری، از عهده آن برمی‌آید.
‘او می‌خواهد نشان دهد که رئیس است و غالباً شاهد هستیم که فرمان‌برداران او در سکوت به اظهاراتش گوش می‌کنند. ‘
این شبکه انگلیسی در ادامه به طرز راه رفتن پوتین درحالی‌که دست راستش جلوتر از دست چپ او حرکت می‌کند اشاره و عنوان کرد که پوتین این عادت را از زمانی که در ک. گ. ب. (سرویس اطلاعاتی اتحاد جماهیر شوروی سابق) کار می‌کرد به ارث برده است.
به گفته اسکای نیوز، مأمورین این نهاد اطلاعاتی آموزش‌دیده‌اند که دست راستشان بایستی همواره برای شکار اسلحهمخفی آماده و جلوتر باشد.
این شبکه انگلیسی افزود: فارغ از اینکه این ادعا درست باشد، اما این طرز راه رفتن پوتین، پرانرژی و هدفمند و مانند مردی است که یک مأموریت را دنبال می‌کند.
از دیگر حرکات اشاره‌شده در این کلیپ ویدئویی، طریقه دست دادن پوتین است.
به گفته اسکای نیوز، او همواره دستش را از بالا به سمت دست مخاطب نشانه رفته تا القا کند که او رئیس است.
همچنین بدن رئیس‌جمهوری روسیه هنگام ملاقات با یک مقام سیاسی دو وضعیت متفاوت را دنبال می‌کند.
در این کلیپ ویدئویی، ملاقات وی با امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه را نشان می‌دهد که در جریان آن، مکرون تمام بدن خود را به سمت پوتین متمایل کرده، اما رئیس‌جمهوری روسیه، درحالی‌که نیمه بالای تن خود را به سمت مکرون متمایل، اما نیمه پایین تنش یعنی پاهایش را از یکدیگر باز و ژست متفاوتی را گرفته است.
اسکای نیوز دراین‌باره عنوان کرد: این اقدام نشان می‌دهد که پوتین در یک حالت چهره خود را عیان و از سوی دیگر چهره دومش را پنهان می‌کند.
این شبکه انگلیسی افزود: روسیه از زمان پترکبیر رهبری پرانرژی و پرشور نداشته است. پوتین هم می‌داند که مردم روسیه چنین رهبری را دوست دارند و به همین خاطر، او خود را فردی نشان می‌دهد که قابلیت برخورد با هر چالشی را دارد و می‌تواند در آن موفق شود.
اسکای نیوز در پایان افزود: پوتین یک مرد روسی اهل عمل است و بقول ترامپ فردی است که بی‌تردید بازنده نیست.
این چهارمین کلیپ ویدئویی اسکای نیوز در تحلیل زبان بدن سیاستمداران جهان طی روزهای اخیر به شمار می‌رود.
پیش‌ازاین اسکای نیوز کلیپ‌هایی را درباره زبان بدن دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا، «ترزا می» نخست‌وزیر انگلیس و هیلاری کلینتون نامزد پیشین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا منتشر کرده است.
منبع:ایرنا
پنج ریسک عمده برای اقتصاد روسیه در سال 2018
ترجمه اختصاصی ایراس
ال جاری برای روسیه باید سال موفقیت‌آمیزی باشد. اقتصاد روسیه در حال حاضر با رژیم تحریم‌ها و در واقع با یک جنگ سرد جدید سازگار شده است. به احتمال زیاد، قیمت هر بشکه نفت برنت به 70-80 دلار افزایش خواهد یافت. موفقیت نظامی در سوریه نیز توانایی‌های جدید ارتش روسیه و مجتمع دفاعی آن را در معرض دید تمام جهان گذاشته است؛ با این حال، مخاطرات و ریسک‌هایی هم همواره وجود دارند.سال جاری برای روسیه باید سال موفقیت‌آمیزی باشد. اقتصاد روسیه در حال حاضر با رژیم تحریم‌ها و در واقع با یک جنگ سرد جدید سازگار شده است. به احتمال زیاد، قیمت هر بشکه نفت برنت به 70-80 دلار افزایش خواهد یافت. موفقیت نظامی در سوریه نیز توانایی‌های جدید ارتش روسیه و مجتمع دفاعی آن را در معرض دید تمام جهان گذاشته است. با این حال، مخاطرات و ریسک‌هایی هم همواره وجود دارند که در این مطلب نویسنده به پنج مورد از ریسک‌های کلیدی که می‌توانند به احتمال کم یا زیاد بر اقتصاد روسیه و همچنین نظام دولتی آن تأثیرگذار باشند اشاره می کند.
اصلاح جدی بازار سهام آمریکا
در سال جاری ورشکستگی بانک لیمن برادرز، ده ساله می‌شود. سرمایه‌داران سراسر جهان از تکرار این داستان می‌هراسند. با این حال، اگر سخت‌ترشدن سیاست پولی به طور ناگهانی اعمال شود، این مشکل می‌تواند از سوی فدرال رزرو امریکا باشد. تجدید نظر ترامپ و یا برخی موارد منفی دیگر نیز می‌تواند بازار ذخایر ایالات متحده را کاهش دهد. و در پی کاهش سهام آمریکا، ریزش بازار مواد خام، ارزها و سهام کشورهای در حال توسعه هم قابل انتظار است. تکرار بحران جهانی سالهای 2008-2009 برای اقتصاد روسیه که صرفا در حد حرف و شعار از وابستگی به مواد خام (خام فروشی) رها شده، بسیار دردناک خواهد بود. خرید دلار آمریکا یا سهام ترجیحی «سورگونفتگاز» که دارای موقعیت مالی 34 میلیارد دلاری است، بهترین اقدام (دفاع) در مقابل این ریسک است.
تحریمهای آمریکا علیه اوراق قرضه وام فدرال
آنها انتظار دارند که دیگر در ماه فوریه به طور کلی بتوانند نرخ روبل روسیه را 10 تا 15 درصد پایین بیاورند. با این حال، بانک روسیه قبلا اعلام کرده است که از بازار بدهی داخلی و نرخ ارز روبل حمایت خواهد کرد. ذخایر بین‌المللی روسیه به 430 میلیارد دلار می‌رسد. با این حال، دعوای روسیه با غرب می‌تواند از حد بگذرد. روسیه می‌تواند یک مهلت قانونی برای پرداخت بدهیهای خارجی به نفع کشورهای غیردوست تحمیل کند و غرب هم در پاسخ می‌تواند ذخایر ارزی خارجی روسیه را مسدود نماید.
بی ثباتی در شرق اوکراین
به خصوص موضوع ازسرگیری اقدامات مسلحانه و نه صرفا درگیری‌های محلی از جمله مخاطراتی است که در سال جدید امکان وقوع آن وجود دارد. وقوع این سناریو در هنگامه انتخابات ریاست جمهوری روسیه در ماه مارس یا در طول برگزاری بازی‌های جام جهانی در تابستان محتمل‌تر است. طبیعی است که روسیه قادر نخواهد بود عملیات جنگی تمام‌عیاری را که شروع شده نادیده بگیرد. بازارهای مالی همیشه از خون می‌ترسند، پرسشی که پیش می‌آید این است که آیا بانک مرکزی فدراسیون روسیه از روبل و بازار اوراق قرضه حمایت خواهد کرد یا نه. این امر همانند سال 2014، برای سرمایه‌گذارانی که قصد سرمایه‌گذاری در سهام روسیه دارند، فرصت بسیار خوبی برای خرید خواهد بود. چطور می‌توان بازار سهام قدیمی را به یاد نیاورد، خرید سهام باید وقتی انجام شود که در خیابان‌ها خون و خونریزی است و صدای گلوله‌ها در سر انسان سوت می‌کشد. دلیل آن هم ساده است. روسیه هنوز هم مثل سابق به ترانزیت گاز اوکراین وابسته است. درآمد صادرات گازپروم اصولا برای بودجه بسیار حائز اهمیت است. علاوه بر این، تامین مالی برنامه سرمایه‌گذاری و سود سهام به سهامداران هم مطرح است. از روسیه گاهی به شوخی به عنوان کشوری که ایستگاه گاز است، یاد می‌کنند، با این حال، هر شوخی، صرفا سهمی از شوخی دارد.
تلاش اسلام‌گرایان برای بی‌ثبات‌کردن آسیای مرکزی پساشوروی
تارومارکردن تروریستها در چچن منجر به فعال‌شدن آنها در دیگر جمهوری‌های قفقاز شمالی روسیه شد. پس از شکست تروریستها در سوریه، امکان فعال‌شدن تروریست انترناسیونالیست (فراملی) در سایر مناطق جهان، از جمله در جمهوری‌های آسیای مرکزی محتمل است. در این میان، برای روسیه، کشورهای قزاقستان و قرقیزستان که از اعضای اتحادیه اوراسیا هستند کشورهای کلیدی به شمار می‌آیند. در عین حال، روسیه به حق، قزاقستان را به عنوان یک شریک کلیدی در جهان ترک در نظر می‌گیرد. ترکیه به طور سنتی مدعی رهبری کشورهای جهان ترک است و وظیفه استراتژیک روسیه این است که قزاقستان به عنوان مدعی اصلی در این جایگاه تبدیل شود.
رشد احساسات طرفدار سلطنت و نازیست در خود روسیه
در سالی که گذشت روسیه با افزایش شدید احساسات سلطنت‌طلبانه و نازیستی و نیز افزایش محبوبیت گروه‌های این طیف سیاسی که حاضر به آتش‌زدن سینماها و سایر اقدامات خشونت‌آمیز بودند، مواجه بود. همه اینها اجازه نمی‌دهد که از ثبات کامل سیاسی و امنیت زندگی در فدراسیون روسیه سخن گفت. مقامات از لای انگشتانشان به این موضوع می‌نگرند. رژیم سیاسی روسیه فعلی، احتمالا ملایمترین رژیم سیاسی در طول تاریخ است. با این حال، این اوضاع ممکن در تابستان که مصادف با صدمین سال تیرباران خانواده سلطنتی (نیکلای دوم آخرین تزار امپراتوری روسیه) است، تشدید شود. طبیعتا، رشد احساسات نازیستی و قبل از همه احساسات ضدیهودی و ضدتركی، هم از نظر سرمایه‌گذاران جهانی و هم به لحاظ همگرایی اورآسیایی در فضای پساشوروی امتیازی به امتیازات روسیه نمی‌افزاید.
در پایان، تکرار این مطلب ارزشمند است که ما بر این باوریم که انتخابات ریاست جمهوری روسیه بدون هیچ مشکلی با پیروزی ولادیمیر پوتین به پایان خواهد رسید. الویرا نابی‌اوللینا، رئیس فعلی بانک مرکزی روسیه بیشترین شانس را برای رهبری کابینه روسیه بعد از انتخابات دارد. همچنین ممکن است در سال 2018 مسائل مربوط به تغییر نرخ رسمی روبل روسیه یا معرفی ارز واحد اوراسیایی در درجه اول اولویت قرار گیرد.
نویسنده: الکساندر رازووایِف، مدیر بخش تحلیلی «آلپاری»
منبع: آژانس اخبار اقتصادی «پرایم»
مترجم: رقیه کرامتی نیا، دانش آموخته مطالعات روسیه، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران
